Een team journalisten van Follow the Money stapt op de planken voor een theatertour langs vijftien podia. Co-hoofdredacteur en mede-oprichter Eric Smit maakt deel uit van het vijfkoppige gezelschap dat de onderzoeksjournalistiek zal bespreken en… bezingen in diverse theaters.
‘Met onderzoeksjournalistiek controleren we de macht en dat doen we omdat het een voorwaarde is om een democratie goed te doen functioneren,’ zegt Eric Smit, mede-oprichter en co-hoofdredacteur van het platform dat de afgelopen jaren een stormachtige opmars maakt.
Een piepkleine website die incidenteel een zwendel aan de kaak stelde, groeide uit tot een vermaard platform dat met onthullingen wekelijks voor nieuws zorgt en inmiddels meer dan 36 duizend betalende leden heeft.
Die leden zorgen ervoor dat we bij Follow the Money ‘radicaal onafhankelijke journalistiek’ kunnen maken in het publieke belang, zegt Smit. ‘Ze verwachten van ons dat we multinationals als Shell en Unilever tegen het licht houden, de sponsors van politieke partijen in beeld brengen, de lobby in Brussel controleren en oplichters ontmaskeren.’
En nu gaat Follow the Money het theater in.
‘Ook dat nog!’
Hoe zijn jullie op dat idee gekomen?
‘Het begon voor de coronacrisis, met een afspraak met theaterproducent Hans Kik. Hans vroeg of ik niet net als Joris Luyendijk aan een theatertour wilde beginnen. Dat was voor mij een wonderlijke vraag, want tot dan toe was ik me er niet van bewust dat er journalisten zijn die podia van theaters beklimmen. Hans legde toen uit dat ook ex-topsporters en voormalige astronauten dat doen. Geen acteurs of cabaretiers, maar bijzondere lieden die verhalen over hun vak te vertellen hebben. Het leek hem dat ik dat ook zou kunnen.’
Vond jij dat ook?
‘Het leek me beter en ook leuker om dat niet alleen te doen. Om van het verhaal van Follow the Money een soort Eric Smit-show te maken doet ook geen recht aan ons platform. Ik snap dat ik de afgelopen jaren het gezicht van Follow the Money ben geworden, maar de essentie van ons platform is dat we een redactie zijn waarvan ieder lid tot op het bot gemotiveerd is om met onderzoeksjournalistiek iets voor de wereld te betekenen.’
De voorstelling wordt omschreven als een ‘muzikale theaterspecial’. Wat gaan jullie doen?
‘Het schoot me bij die eerste ontmoeting al te binnen dat het leuk zou zijn om de voorstelling te doorrijgen met muziek. Met levende muziek, welteverstaan. Het toeval wil dat enkele van mijn gewaardeerde collega’s behalve goede journalisten, ook muzikanten zijn. Eelke van Ark zit met haar onderzoek al jaren de cowboys in de zorg op de hielen, maar ze is ook een heerlijke bassist. Thomas Bollen verdiept zich in de wereld van centrale banken en monetaire innovaties als bitcoin en speelt een aardig deuntje gitaar. Eelke en Thomas kunnen beter zelf over hun journalistieke onderzoekswerk vertellen, dacht ik. En dan zingen ze er ook nog bij. JanJaap Rijpkema (slaggitaar en zang) en Richard Jong (drums) zijn bij Follow the Money verantwoordelijk voor vormgeving en techniek en onmisbare schakels in onze band. Ik mag meedoen omdat ik hard durf te blèren.
Destijds staarde producent Hans me wel even met glazige ogen aan toen ik opperde dat ik eigenlijk het liefst met de FTM-band het theater in wilde. Bestond die band dan? Ja dus. Nog niet zo lang, maar lang genoeg om te weten dat het tussen ons klikt. En wat we dan zoal speelden? Blues en rock-’n-roll, zei ik. Wat zouden journalisten anders moeten spelen? Mij leek het daarnaast ook wel logisch: in theaters wordt toch muziek gemaakt? Nou, dan doen wij dat ook.’
Het begint zo op een journalistieke musical te lijken.
‘Ja, de Grease van de onderzoeksjournalistiek! Leuke gedachte, maar dat is het beslist niet. We spelen allemaal bekende nummers die de emotie in de verhalen accentueren. Dat is iets wat veel mensen mogelijk wel eens vergeten: dat achter die nuchtere onderzoekers die klinisch afstand proberen te houden, gevoelige en ongelooflijk gedreven mensen schuilgaan. Daarnaast staat ons vak bol van de opwinding. Van frustratie wanneer je weer eens tegen een dichte deur loopt, vreugde over een bijzondere onthulling en boosheid over de misstanden die je aantreft. Maar alles bij elkaar genomen speelt de muziek in de voorstelling een relatief kleine rol, de verhalen zijn natuurlijk leidend.’
Kun je daar iets over vertellen?
‘Een vraag die we proberen te beantwoorden is waarom mensen onderzoeksjournalist willen worden. Wat bezielt iemand om carrièrekansen in het bedrijfsleven te laten lopen om voor veel minder geld het onzekere bestaan van de journalist te omarmen? Waarom ga je maandenlang achter iemand aan die de boel heeft lopen te flessen en slachtoffers heeft gemaakt? Hoe is het om oog in oog te staan met een bedrieger? Welke rol speelt de journalistiek eigenlijk in een democratie en waarom is die noodzakelijk? We vertellen natuurlijk iets over het volgen van geldsporen, het controleren van de macht. Vanzelfsprekend putten we ruimschoots uit eigen ervaringen en bieden we een kijkje in de keuken van dit vak.’
Daar hoef je toch geen podium voor te beklimmen? Schrijf er een artikel over…
‘Verhalen zijn er om te verspreiden en dat kan op veel manieren. Follow the Money publiceert dagelijks artikelen, we maken podcasts en we zijn sinds kort ook begonnen met een eigen boekenuitgeverij. Een theatertour is weer iets totaal anders en een gelegenheid om mensen in levenden lijve iets over de onderzoeksjournalistiek te vertellen en waarom die vooral in deze tijden van belang is. Mogelijk kunnen we er anderen mee aansteken. En natuurlijk doen we dit ook om er zelf lol aan te beleven. Het is toch een kleine jongens- en meisjesdroom die uitkomt.’
Follow the Money is tot en met zondag 8 mei te zien in diverse theaters. Kaarten zijn verkrijgbaar op de website of aan de kassa van de schouwburgen.
Check hier de speellijst.
‘Met onderzoeksjournalistiek controleren we de macht en dat doen we omdat het een voorwaarde is om een democratie goed te doen functioneren,’ zegt Eric Smit, mede-oprichter en co-hoofdredacteur van het platform dat de afgelopen jaren een stormachtige opmars maakt.
Een piepkleine website die incidenteel een zwendel aan de kaak stelde, groeide uit tot een vermaard platform dat met onthullingen wekelijks voor nieuws zorgt en inmiddels meer dan 36 duizend betalende leden heeft.
Die leden zorgen ervoor dat we bij Follow the Money ‘radicaal onafhankelijke journalistiek’ kunnen maken in het publieke belang, zegt Smit. ‘Ze verwachten van ons dat we multinationals als Shell en Unilever tegen het licht houden, de sponsors van politieke partijen in beeld brengen, de lobby in Brussel controleren en oplichters ontmaskeren.’
En nu gaat Follow the Money het theater in.
‘Ook dat nog!’
Hoe zijn jullie op dat idee gekomen?
‘Het begon voor de coronacrisis, met een afspraak met theaterproducent Hans Kik. Hans vroeg of ik niet net als Joris Luyendijk aan een theatertour wilde beginnen. Dat was voor mij een wonderlijke vraag, want tot dan toe was ik me er niet van bewust dat er journalisten zijn die podia van theaters beklimmen. Hans legde toen uit dat ook ex-topsporters en voormalige astronauten dat doen. Geen acteurs of cabaretiers, maar bijzondere lieden die verhalen over hun vak te vertellen hebben. Het leek hem dat ik dat ook zou kunnen.’
Vond jij dat ook?
‘Het leek me beter en ook leuker om dat niet alleen te doen. Om van het verhaal van Follow the Money een soort Eric Smit-show te maken doet ook geen recht aan ons platform. Ik snap dat ik de afgelopen jaren het gezicht van Follow the Money ben geworden, maar de essentie van ons platform is dat we een redactie zijn waarvan ieder lid tot op het bot gemotiveerd is om met onderzoeksjournalistiek iets voor de wereld te betekenen.’
De voorstelling wordt omschreven als een ‘muzikale theaterspecial’. Wat gaan jullie doen?
‘Het schoot me bij die eerste ontmoeting al te binnen dat het leuk zou zijn om de voorstelling te doorrijgen met muziek. Met levende muziek, welteverstaan. Het toeval wil dat enkele van mijn gewaardeerde collega’s behalve goede journalisten, ook muzikanten zijn. Eelke van Ark zit met haar onderzoek al jaren de cowboys in de zorg op de hielen, maar ze is ook een heerlijke bassist. Thomas Bollen verdiept zich in de wereld van centrale banken en monetaire innovaties als bitcoin en speelt een aardig deuntje gitaar. Eelke en Thomas kunnen beter zelf over hun journalistieke onderzoekswerk vertellen, dacht ik. En dan zingen ze er ook nog bij. JanJaap Rijpkema (slaggitaar en zang) en Richard Jong (drums) zijn bij Follow the Money verantwoordelijk voor vormgeving en techniek en onmisbare schakels in onze band. Ik mag meedoen omdat ik hard durf te blèren.
Destijds staarde producent Hans me wel even met glazige ogen aan toen ik opperde dat ik eigenlijk het liefst met de FTM-band het theater in wilde. Bestond die band dan? Ja dus. Nog niet zo lang, maar lang genoeg om te weten dat het tussen ons klikt. En wat we dan zoal speelden? Blues en rock-’n-roll, zei ik. Wat zouden journalisten anders moeten spelen? Mij leek het daarnaast ook wel logisch: in theaters wordt toch muziek gemaakt? Nou, dan doen wij dat ook.’
Het begint zo op een journalistieke musical te lijken.
‘Ja, de Grease van de onderzoeksjournalistiek! Leuke gedachte, maar dat is het beslist niet. We spelen allemaal bekende nummers die de emotie in de verhalen accentueren. Dat is iets wat veel mensen mogelijk wel eens vergeten: dat achter die nuchtere onderzoekers die klinisch afstand proberen te houden, gevoelige en ongelooflijk gedreven mensen schuilgaan. Daarnaast staat ons vak bol van de opwinding. Van frustratie wanneer je weer eens tegen een dichte deur loopt, vreugde over een bijzondere onthulling en boosheid over de misstanden die je aantreft. Maar alles bij elkaar genomen speelt de muziek in de voorstelling een relatief kleine rol, de verhalen zijn natuurlijk leidend.’
Kun je daar iets over vertellen?
‘Een vraag die we proberen te beantwoorden is waarom mensen onderzoeksjournalist willen worden. Wat bezielt iemand om carrièrekansen in het bedrijfsleven te laten lopen om voor veel minder geld het onzekere bestaan van de journalist te omarmen? Waarom ga je maandenlang achter iemand aan die de boel heeft lopen te flessen en slachtoffers heeft gemaakt? Hoe is het om oog in oog te staan met een bedrieger? Welke rol speelt de journalistiek eigenlijk in een democratie en waarom is die noodzakelijk? We vertellen natuurlijk iets over het volgen van geldsporen, het controleren van de macht. Vanzelfsprekend putten we ruimschoots uit eigen ervaringen en bieden we een kijkje in de keuken van dit vak.’
Daar hoef je toch geen podium voor te beklimmen? Schrijf er een artikel over…
‘Verhalen zijn er om te verspreiden en dat kan op veel manieren. Follow the Money publiceert dagelijks artikelen, we maken podcasts en we zijn sinds kort ook begonnen met een eigen boekenuitgeverij. Een theatertour is weer iets totaal anders en een gelegenheid om mensen in levenden lijve iets over de onderzoeksjournalistiek te vertellen en waarom die vooral in deze tijden van belang is. Mogelijk kunnen we er anderen mee aansteken. En natuurlijk doen we dit ook om er zelf lol aan te beleven. Het is toch een kleine jongens- en meisjesdroom die uitkomt.’
Follow the Money is tot en met zondag 8 mei te zien in diverse theaters. Kaarten zijn verkrijgbaar op de website of aan de kassa van de schouwburgen.
Check hier de speellijst.