KIK Productions

artiesten

Cees Grimbergen

Column

Cees Grimbergen © MAX - Mike Roelofs
Tot februari 2016 schreef Cees Grimbergen columns voor het AD/UN.

BEN IK UTRECHTER?

AD/Utrechts Nieuwsblad 26-01-2016
Dit wordt mijn laatste stukje. Want te druk met het MAX-project Zwarte Zwanen over pensioenfondsgesjoemel. Tweede reden voor een stop? De tochtdeuren van mijn Utrègs bewustzijn moeten weer eens tegenover elkaar geopend worden. Omdat doortochten nieuwe ideeën oplevert. Waar geen deadlines bij horen. De krant en ik hopen dat ik na de zomer terugkeer.

Zaterdagmiddag stond ik in Louis Hartlooper, het voormalige politiebureau Tolsteeg waar ik eens twee uur in de cel doorbracht. Het was er dringen voor de bioscoopkassa. The Big Short uitverkocht. De honger naar informatie over hoe de a-morelen, asperger-achtigen, greedy young men en sluwe burgermannen onze echte economie saboteren, is nog niet gestild. Mede door de werkelijkheid in de financiële wereld was er de afgelopen acht jaar op deze plek minder poëzie en meer poen dan mij lief is.

Mijn eerste bijdrage was begin 2008. De crisis tekende zich dat jaar met de week scherper af. Over aard en omvang leren we dus nog dagelijks. Wat de financiële elite, inclusief de Utrègse, onderneemt, werd een terugkerend thema. Steeds teruggebracht naar hoe het financiële systeem vol perverse prikkels Utrègters van Overvecht tot Hoograven, van Rijnsweerd tot Kanaleneiland en van Harmelen tot Doorn schaadt. Dat we aan de Croeselaan en in Rijnsweerd onze eigen Zuidas hebben, kwam mij goed uit. Zo behandelde ik zelfgenoegzaamheid en arrogantie in de torens Hoogmoed en Hebzucht, de zelfmoord op de Rabostoep, de vlerkerige vastgoedmaffia bij SNS, de derivatenschandalen en de onbetrouwbaren die zich fiduciairen noemen. Allemaal wolven in schaapskleren. Én u las over het op dit thema incapabele college van B&W, de passieve gemeenteraad en woningcorporaties vol reputatiemanagement.

Een wens tot slot? Leef en vier het leven. Blijf intussen wantrouwend naar Macht en Geld. Ik trapte af met de vraag 'Ben ik Utrechter?'. En aarzelde of ik, geboren Hagenaar, de aangewezen man als Utrechts columnist ben. De twijfel is voorbij. Ik ben Utrechter.

VERLOREN WAARDIGHEID

AD/Utrechts Nieuwsblad 19-01-2016
Op een gemillimeterd achterhoofd met plooi in de breedte raak ik, rechtbankbezoeker, uitgekeken. Zelfs in de wetenschap dat het hoofd aan de meest verguisde man van Utrecht toebehoort. En ik nieuwsgierig ben. Ooit vreesden wij de serieverkrachter, omdat de kinderen naar de Bilt fietsten. 'Altijd, echt altijd, in een groep fietsen.' En nooit -'Ik zeg: nóóóit'- in het donker aan de oostkant van de stad. Onder het achterhoofd van Gerard T. een blauwwit houthakkershemd en het gaatje in het rechteroor zonder oorbel. Rechters en officier van justitie stellen vragen. 'Ik beroep me op mijn zwijgrecht.' 18 keer turf ik, waarvan 3 keer binnen een minuut. Rechter Alex van Maanen doet een klemmend beroep op Gerard T.: 'Het kan tegen u uitpakken.' T.: 'Ik beroep me op mijn zwijgrecht.'
Tijdens een pauze sta ik met T.'s advocaten Krikke en Van Seventer in de lift. Kunt u toelichten waarom uw cliënt vasthoudend zwijgt? Krikke, streng: 'Twee woorden: geen commentaar.' Van Seventer: 'Ik sta me nu te concentreren.'

20 Jaar geleden werden verkrachtingszaken in bedekte termen behandeld. De rechtbank laat maandag alle taboes varen. Het levert de schokkendste rechtszaak waar ik ooit bij aanwezig ben op. 'Het doet pijn', zei een slachtoffer. 'Dat moet ook', riep de dader. 'Verkrachting heeft niets met seks te maken, maar met het verliezen van je waardigheid', leest een medewerker van Slachtofferhulp uit een van de slachtofferverklaringen voor.
Die waardigheid ging verloren in tie wraps, anale verkrachtingen, een fietspomponderdeel en extreem veel meer. De expliciet beschreven gruwelijkheden dragen bij aan grondiger waarheidsvinding dan toen in de rechtszaal op extreme seksualiteit een taboe rustte. Bijkomend effect: de aanwezigen in de zaal komen dichter bij het vreselijke lot van de verkrachtingsslachtoffers. Zó dicht dat ik na afloop denk en voel: voorlopig geen zin in seks. Terwijl seks toch mooi is. Een van de slachtoffers: 'Het waren de moeilijkste dag en nacht tot nu toe in mijn leven.'

DE TEGENWIND BLAAST VERBROEDERING

AD/Utrechts Nieuwsblad 12-01-2016
Blaasorkest De Tegenwind en de Band zonder Verblijfsvergunning verrasten tijdens de Nieuwjaarsreceptie in de schouwburg met hun versie van 'As ik boven op de Dom kom'. Massaal meegezongen. Hoe kwamen muzikale vluchtelingen uit AZC-Oog in Al met een 30 jaar oud activistisch Utrègse blaasorkest samen op één schouwburgpodium terecht? Jan van Zanen! Die hen persoonlijk uitnodigde. De dag erna, 3 januari, in TivoliVredenburg een nieuw optreden van het orkest dat wil 'dat de zon doorbreekt'. Weer met Jan van Zanen. Alsof de eerste burger demonstratief zegt: dit is belangrijk. Het project van De Tegenwind startte eind 2014. Via de muziek verbinding met vluchtelingen maken; zo simpel is het. Tegenwinds Roelof Wittink die sousafoon -soort tuba- speelt, vertelt vol enthousiasme. Na de Duitse en Zweedse aanrandingsverhalen heb ik zijn verhaal nodig. Want ik weet bijna niet meer hoe ik me moet opstellen. Roelof verhaalt over de samenwerking tussen Utrègse musici en vluchtelingmuzikanten. Hij noemt de Palestijn Mohammed die de oed bespeelt, een luitachtig instrument zonder fretten. Hij vertelt over Homayoon uit Afghanistan die in de schouwburg de Afghaanse klassieker Salamaalek (geef ons een beetje vrede) bracht. Over de Syrische Gharibband die het oproerige Drentse dorp Oranje ontroerde.

Muziek verbroedert. Lijkt makkelijk gezegd. De sousafoonspeler vindt de samenwerking van Tegenwind en muzikale nieuwkomers bijna vanzelfsprekend. De band was immers altijd al geïnteresseerd in wereldmuziek. Maar belangrijker nog is dit. De vluchtelingen komen uit beestachtige omstandigheden. Zijn onzeker over hun toekomst. Juist in het muzikale contact ontstaat begrip voor hun positie. Roelof legt het me gisteren uit. Enkele uren voor de informatieavond over de noodopvang van 400 vluchtelingen in Overvecht. Zeg nee tegen AZC Overvecht, is het motto van de tegenstanders. Een blazer wijst de stad een andere weg. 'In de muzikale ontmoeting een verre cultuur leren kennen.' Premier Rutte ziet geen 'positieve kanten' aan de vluchtelingenstroom. Bij De Tegenwind zien ze die wel. Mét instemming van de burgemeester.

DUBBEL D WORDT MOONSHINE

AD/Utrechts Nieuwsblad 05-01-2016
Van bamboecomposiet maakten ze de zitbanken voor café 't Neutje aan de Neude. Het nieuwe interieur van hun hand bij juwelier Jumelle in Bunnik heeft een 'zwevende horlogehoek'. Hun leunkast suggereert 'vergeten' rechte hoeken om de gebruiker dagelijks te verbazen.
Drie producten van Dubbel D, een ambachtelijk meubel- en ontwerpbedrijf aan een stadse rafelrand, de Schaverijstraat. Toen Jan Van Zanen zaterdag in zijn nieuwjaarstoespraak over de 'aantrekkende economie' jubelde, dacht ik aan David Hansen (28) en Daniel de Groot (25). Twee mannen die rond de Werkspoorkathedraal in bedrijfsverzamelgebouw de Schaverij timmeren. Je betreedt er de nieuwe economie. Boven 15 kleine bedrijven: van tekenaars tot 3D-programmeurs en animatiefilmmakers. Beneden: grote zaagmachine, lintzaag, schaafmachines. Het ruikt er naar hout, lijm en ambachtelijkheid. Hun bedrijfsnaam doet denken aan grote borsten. Doen ze trouwens wat graag. Twee jaar geleden begon het duo met een palet beschadigd multiplex en mdf-hout. Gekregen van de Bouwmaat voor een doos saucijzenbroodjes. Snel waren de eerste zwevende lades, salontafels en kastjes gemaakt. Want van zwevende ontwerpen houden ze. Een tafel van hun hand: een stalen frame met naar binnen lopende schuine kanten dat via ultradunne pinnen een tafelblad van Amerikaans notenhout draagt.

Hier woedt de nieuwe tijd. Vaste zekere banen bestaan hier niet. Flexwerk en losse contracten maken de oudere generatie bang. Want hoe zit het met toekomst en pensioen? Boven de frasen, boren en decoupeerzagen relativeren David en Daniel. Bij hen geen angst voor de loden hypotheeklast. Ze wonen in een Hoogravense sloopflat, dus lage huur. Het najaar was druk. Toen zetten ze een derde D, Daan, in. Aan zelfvertrouwen ontbreekt het niet: 'Cees, we durven tegen de wetten van meubel en hout in te gaan.' Ook als ze niet precies weten waar ze uit komen. En die cupmaat? Blijft die in de naam? Daar heb ik een puntje. Binnenkort dus Moonshine Interiors aan de Schaverijstraat. Voor 'een totaal interieuraanbod'.

jaargang 2015

AD/Utrechts Nieuwsblad 29-12-2015
MEER DAN DE WERKELIJKHEID
Twee dagen voor oudjaar deel ik met jou, lezer, een twijfel die me besluipt. Raken de waarnemingen en beschrijvingen die ik hier ten beste geef aan wat en wie Utrecht écht is? Prik ik mijn eigen oppervlakkige kijk en die van de lezer voldoende door? Want de werkelijkheid van onze stad is meer dan wat het oog ziet en het oor hoort. Hoe zeg ik dit simpel? Aan ieder nieuwsfeit en iedere bespiegeling daarop zitten kanten die onze kijk, ons oordeel en gevoel kunnen doen veranderen. Kanten die vaak niet aan de orde komen.
Vier willekeurige voorbeelden uit mijn stukjes dit jaar. De in blowen en psychische belasting vastgelopen Marokkaanse Utrechter Ayad voor wie ik even ombudsman was. De moordenaar van kaasboer Kees van het Willem van Noortplein die ik tijdens de rechtszaak tegen hem observeerde. De ooit succesvolle Utrechtse kledingondernemer Tom Broekman die failliet ging, zich herpakte en met enkele winkels terugkwam. De mannen uit Harmelen en Montfoort die half oktober boven de A12 schreven: 'Sluit de grenzen! Eigen volk eerst! Rutte oprotten!' Bij deze nieuwsgebeurtenissen kan de lezer eigen oordelen vervangen door een mijmering. Hoe was het na de publiciteit met hen? Hoe hervonden zij hun weg? Wat speelde nog meer een rol?

Een pleidooi van een journalist voor een meer vrije geest bij de lezer en mijzelf. Velen zullen hun schouders ophalen. De krant is er immers voor een helder feitelijk relaas en een kloeke opvatting. Eind 2015 kijk ik één keer de andere kant op. Lezer! Als je meer luistert en kijkt met de oren en ogen van je ziel, ga je een nieuwe ruimte in. Mogelijk kom je zelfs in een besef terecht dat voor oppervlakkige luisteraars en kijkers verborgen blijft.
Wat de aanleiding voor mijn pleidooi is? Een sprookje van Amoz Oz gelezen. En? De wanhopige woorden van Ayad, de lichaamstaal van de moordenaar, de ogen van Tom Broekman, de dronken stoerheid van mannen met een verfkwast boven de A12.
Ik kwam daar dit jaar te weinig aan toe.
(29 december 2015)


ISLAMITISCHE VERMANING
Achter het Shell-station langs de rondweg bij Tuincentrum Overvecht ligt half verborgen tussen nondescripte struiken de Al Fitrahmoskee. PvdA, CDA, VVD en D66 waarschuwen tegen dit gebedshuis. Hier zou het salafistisch gedachtegoed onderwezen en de jihad gepredikt worden. De Al Fitrah ken ik niet. Dus even langsfietsen.

'Zusters' wijst een tekstpijl naar links bij een van de ingangen. Geen vrouw te bekennen. Jongens en mannen wandelen van de ene naar de andere ingang, tekstschriften in de hand. Jellaba, kaftan, een trui, gehaakte islamitische gebedspetjes, volle baarden. De herkomst is divers: Somalisch, Turks, Marokkaans, een enkele Nederlandse bekeerling. Vriendelijk en vastberaden staan drie mannen mij na veel 'Salaam A Leikoem' heel eventjes te woord. Want woordvoerder Suhayb Salam, 'moskeedirecteur', kan later meer vertellen. Abdessami, Jamil en een naamloze man onderwijzen mij op het voormalige schoolplein over hun geloof. 'Hoe kan het dat u niet gelooft in Allah?' Jamil blikt vragend naar de half bewolkte hemel boven Overvecht. 'Ik heb respect voor u, u bent een halve BN'er. Kan ik u dwingen in Allah of God te geloven? Nee.' Maar de wetten en gebruiken van ons land bieden ruimte voor geloofsverbreiding, legt het drietal uit. 'In dit land ben ik vrij u te adviseren. Ik mag u vermanen.' Ik word deze maandagmiddag vriendelijk doch streng toegesproken. De mannen willen het Goede. De mannen bewandelen de weg die 'De Profeet' predikte. 'Wij leren hier de juiste godsdienst. Ze zeggen over ons in de krant dat wij jihadisten opleiden. Dat is een leugen. Wij onderwijzen hier niet in haat.'
Willen ze bekering? 'Natuurlijk willen we dat je moslim wordt.'
Hebben ze respect voor een stukjesschrijver van de krant? 'Wij moslims hebben een hoger doel dan het schrijven van een stukje.'
Willen ze me binnen laten rondkijken? 'Wilt u nu weggaan, dan blijft ons respect voor u groot.'
Welke boodschap willen jullie kwijt? 'Wat onze tongen zeggen, komt uit wat in onze harten zit. Want hypocrisie is een zware zonde in de islam.'
(22 december 2015)


DE LIEFDE
Kerst voor de deur.
Het zal de komende weken over de liefde gaan. We bezinnen ons. Zelfs als je niet stil wilt staan bij het thema liefde, word je de sfeer in gezogen. Wat zeg ik...in getrokken. We zoeken deze weken onze zachte kanten. We zijn wijs genoeg om de romantische liefde te onderscheiden van de overstijgende liefde: het kosmopolitische gevoel van troost en mededogen. Laat ik voor mezelf praten. Ik zóék dat liefdevolle gevoel van troost en mededogen. Dat wonderlijk genoeg samengaat met gezelligheid en rijk gedekte kersttafels. Het verhaal van De Redder hoef ik er niet voor te herlezen. Want liefde, troost, mededogen en wijsheid tref je overal. In de best denkbare vormen ook in Utrecht.

Recent verscheen 'De Zee Zien' van de Utrechtse jeugdboekenschrijver Koos Meinderts. Ik las deze zin: 'Ik had me nog nooit zo machteloos gevoeld, ik had haar moeten omhelzen en troosten en daar net zo lang mee moeten doorgaan tot de lichtjes in haar ogen weer zouden gaan glimmen, maar ik kon het niet.' Bij de presentatie van 'De Zee zien', laatst in het Catharijneconvent, was ik er bij. In de zaal onder anderen scholieren van islamitische achtergrond van het Gregorius, MAV0-2. Meinderts' boek is ook het verhaal van de ontluikende seksualiteit van twee 15-jarigen. Enkele van die scènes werden voorgelezen. Waarop de pubers in gegiechel uitbarstten en de rest van de zaal daar weer om lachte. Literatuur die romantische én overstijgende liefde bevat.

Gisteren had deze krant het bericht van het overlijden van Jan Juffermans jr., de man die net als zijn vader Jan kunst naar de stad bracht. Een maand na het overlijden van zijn moeder. Ik kende Jan jr. niet goed. Maar ooit kocht ik een litho van Jeroen Hermkens bij hem. In de stemming waarin ik, krantenlezer, het bericht tot mij nam, staat Jan jr. voor de troost van de kunst. Die weer voor de liefde staat. Waar een mens als ik bij tijd en wijle in gezogen wil worden. Zeker in kersttijd.
(15 december 2015)


PIET STAVAST AAN HET WOLVENPLEIN
Vandaag 72 jaar geleden, rond half 5 's middags, ontsnapt Piet Stavast uit de bajes aan het Wolvenplein. Ik stuit op zijn geschiedenis en lees stukken uit zijn 'Dagboek van een KP'er' Vlucht en Verzet. Waarna ik een bezoekje aan het Wolvenplein breng. In de hippe koffietent The Village, kort geleden nog recreatieplek voor veelplegers, verbaas ik me. Hier werden 158 jaar lang mensen achter de tralies gezet.
Je heet Stavast en bent in 1943 23 jaar oud? Dan is er één weg: die van het verzet. Piet Stavast uit Nieuwe-Pekela wordt opgepakt. Belandt achtereenvolgens in het Huis van Bewaring Groningen, kamp Vught en gevangenis Wolvenplein. Zijn vergrijpen: subversief zijn, ruiten van NSB'ers ingooien, stakingen organiseren.
Eind november '43 zit Stavast dus in de bajes aan het Wolvenplein. Waar hij vermoedt naar een Duits concentratiekamp te zullen worden gestuurd: 'Ik wilde uit de gevangenis, al zou ik voortaan als een dier in het veld of in de bossen moeten leven.' Werkzaam in het gevangenismagazijn slagen Stavast en zijn celgenoot er in van aan elkaar getimmerde latten een hefboom te maken. Daarmee buigen ze de tralies van het magazijnraam uiteen. In de namiddag van 8 december 1943 ontsnappen ze eerst uit het magazijn en daarna met een touw over de muur naar het talud langs de Wittevrouwensingel. Rennen richting Wittevrouwenstraat. Vinden onderdak bij de familie Dee aan de Queridostraat. Een jaar later doet Stavast mee aan de fameuze Overval op het Huis van Bewaring in Leeuwarden. 50 verzetsmensen bevrijd.

Piets kleindochter, stadgenoot Saskia Stavast, vertelt me over hem. Via 'bezoekersuur Wolvenplein' liep Saskia laatst in cel en magazijn waar opa zat. Oma Ineke (94) op wie Piet in het Friese verzet verliefd werd en hun zoon Wiebe waren erbij. Ineke trouwens die in Piet haar derde vriendje vond; de eerste twee werden gefusilleerd. Hoe Saskia haar verzetsopa typeert? 'Een eigenwijs, handig mannetje dat niet tegen onrecht kon.'
Fiets je vandaag over de Wittevrouwensingel? Denk even aan Piet Stavast.
(8 december 2015)


DOUWE BOB EN HANS JAAP
Veel is er dus niet veranderd na vrijdag 13 november. Het geweld krijgt ons niet in de greep. Oudegracht en Vreeburgmarkt ogen zoals ze alle zaterdagen ogen. Voor Zara aan de gracht staat security op scherp. Om winkeldieven onder mijn ogen op heterdaad te betrappen. Geweldloos, bijna beleefd wordt een stelend echtpaar terug de winkel in geleid. In het stampvolle Broese geen extra veiligheidsmaatregelen. Bij de FC tegen Heracles? Geen uitgebreide fouillering. Alsof de vrije geest van de dode voetballer alleen dán over Galgenwaard zal waaien. David di Tomasso en FC Utrecht doen 13 november vergeten.

TivoliVredenburg zaterdagavond. Douwe Bob en Jonathan Jeremiah trekken er opgeteld meer dan 4000 toeschouwers. Ook daar een ontspannen sfeer. Douwe Bob doet zijn enthousiaste show, besteedt geen woord aan de mogelijke angst in de zaal. Zelfs niet aan de gedachte dat de entourage iets weg heeft van de Bataclan: een popzaal, een verwachtingvol jong publiek, een gedreven artiest met band. Een goser van 22 swingt, gaat uit zijn bol en heeft een song, niet de enige, met een boodschap. Fine line.
The one man kills and gets the chair
Another kills and gets a medal
They drew a fine line between the good and evil

Zondagmiddag, sale bij Pastoe. Directeur Rudy Stroink stelt me trots voor aan een van zijn meubelmakers, Mohannad, gevlucht uit Irak voor het geweld. We hebben het over de kracht van Utrechtse meubelmakers in een oud bedrijf. Moord en doodslag? Geen thema. Maar eenmaal thuis moet ik het boek van een Utrechtse oorlogsverslaggever, Journalist van 2012, uitlezen. 'IS Tot alles in staat' van Hans Jaap Melissen. Met onder andere informatie over hoe jihadisten worden geïnstrueerd en onderwezen. Titel van de cursus: 'Management van wreedheden'. Hoe ontspannen mijn weekend in de meest relaxte stad van de wereld ook was, na het boek van Hans Jaap hou ik toch weer meer mijn hart vast.
(1 december 2015)


NOODTOESTAND
Wat te schrijven tijdens oorlog en noodtoestand? Terwijl vrije mensen zoals wij onder vuur liggen? Als ik mijn vermijdingsgedrag qua terrasjes, bioscopen, feestgedruis en TivoliVredenburg behandel en de verlammende impact van '13 november' op mijn leven beschrijf, laat ik de terroristen winnen. Juist nu moeten we immers naar theater en café. En ons niet laten gijzelen door de Kalasjnikovs. Impliciet advies: doe alsof er bijna niets gebeurd is. Vind ik dat ingewikkeld? Niet eens. Ik sta verbaasd over de snelheid waarmee mijn geest zich aan de nieuwe situatie aanpast. Wonderlijk hoe snel 'het oorlogsbesef' indaalt. In de verte vergelijkbaar met hoe dat hier tijdens de Tweede Wereldoorlog ging. Het werd me verteld door de generatie van mijn ouders. Ook het joodse deel ervan. Trefwoorden: gewenning, afstomping, je leefde door, aanpassing aan een nieuwe tijd. Nu voltrekt zich iets dergelijks na de massamoord in Parijs. Heeft snel een vaste plek in mijn bewustzijn. Sneller dan Charlie Hebdo, de moord op Theo van Gogh, 11 september. Je doet je ding. Je drinkt een Grimbergen Blonde, tobt over iets triviaals, trekt baantjes in De Kwakel. Luistert naar Adele. Maakt een grap over seks. De verbijstering van de gewenning.

Goed dat journalisten je dan bij de les houden. Ook van deze krant. Eén voorbeeld. Het gesprek van Yelle Tieleman vorige week in AD/Utrecht met Abdelmajied Khairoun van de Omar El Faroekmoskee in Overvecht. Ik ken de moskee en de gematigde Khairoun. Waarom de radicale imam Fawaz er mag preken? Vroeg Yelle. 'Omdat wij denken dat we deze man kunnen beïnvloeden. Als wij hem betere ideeën aanreiken, zal hij dat ook weer naar zijn achterban laten door druppelen.' Het was de verrassendste vorm van deradicalisering die vorige week tot mij kwam: De Omkering. Niet de radicale imam beïnvloedt de beminde gelovigen. Nee, het moskeebestuur verandert de radicale imam! Binnenkort ga ik weer eens door de knieën in de El Faroek. Horen of Fawaz de Overvechtse gelovigen er minder van langs geeft dan hij jaren geleden deed met de Haagse gelovigen in de Schilderswijk...
(24 november 2015)


SAAMHORIGHEID NÁ VRIJDAGAVOND
Vrijdagavond om half 8 schoof ik aan tafel in het Postillion Motel. Benefietdiner langs de A12 bij Bunnik. 'Tartaar van gerookte zalm met wasabi crème' als voorgerecht. Smaakte uitstekend, maar overtuigd was ik toen nog niet. Benefietdiners? Ze doen denken aan vastgoedmannen in rokkostuum. Aan het verkeerde werkwoord 'netwerken'.

Mijn 'verwachtingsmanagement' behoeft dringend verbetering, weet ik nu. Janneke Heinen van de Abstederdijk organiseerde het diner voor stichting Kalinga. Kalinga biedt hulp, vooral goed onderwijs, aan 30.000 Filippino's die leven van de kolossale Payatas-vuilnisbelt in Manilla. 'Smoky Mountains' heten de stortplaatsen. Naar stank en rook die er domineren. Afval scheiden voor wat peso's, kinderarbeid, krotten als woningen, geen toekomst. Janneke werd 15 jaar geleden geraakt door het lot van de Payatas-gezinnen. Ze richtte een school op waar getalenteerde straatarme kinderen nu gratis onderwijs krijgen. In het Postillion toonde ze overtuigend hoe de stem van haar hart spreekt. Een oud-leerling was de belichaming van ontsnapping aan de armoede. In de zaal ontstond saamhorigheid. Het Postillion bood het viergangendiner gratis aan, de 70 disgenoten betaalden ieder 100 euro, de Filippijns-Nederlandse zanger Kim -juniorsongfestival- Regassa trad op. Een veiling van kunst en andere stukken vormde de kers op de taart. Opbrengst? Meer dan 12.000 euro. In een toespraakje verbond burgemeester Hans-Martijn Ostendorp van Bunnik 'de stem van het hart' met de actualiteit van het vluchtelingenvraagstuk. Hij zei: 'Probeer de uitersten te vermijden'. En: 'Laat het vuur van respect branden.'

De sfeervolle avond liep op z?n informele eind. Na de 'mousse van chocolade met een saus van sinaasappel' keek mijn vriendin op haar telefoon. Een eerste bericht over de aanslagen. Toch bleef dat gevoel van saamhorigheid toen we huiswaarts gingen. Waarna dit weekeinde bij vlagen angst, afkeer en de neiging tot een extreme mening opspeelden. Alsof ik moet wennen aan wat oorlog met me doet.
(17 november 2015)


IK KEN GEEN EXCUUS
IK nam een risico door wethouder te willen worden. Daarvoor was IK succesvol als interim-bestuurder bij transformaties. Nu weet IK beter hoe de gemeentepolitiek is. IK ben een verbinder en bruggenbouwer. Maar successen moet IK delen met anderen. Daardoor kunnen mijn partij en IK ons minder onderscheiden. IK stap op. Bedankt voor de lessen die IK geleerd heb. In een verklarende brief voor haar vertrek gebruikte wethouder Margriet Jongerius gisteren 20 keer de persoonlijke voornaamwoorden 'ik' of 'mij'. En 11 keer het bezittelijk voornaamwoord 'mijn'?.

Hoe anders is dat in twee andere recente officiële verklaringen. Daarin niet één keer de eerste persoon enkelvoud. Neem de zondagse tekst van gemeente, Openbaar Ministerie en politie. Cool stelt het gezag daarin dat de beroemde Kurt Westergaard-tekening van Mohammed-met-bomgordel en de tekst 'islam ga terug' een gewelddadige boodschap uitdraagt. En dáárom bij de Pegida-demonstratie in beslag werd genomen. De tweede verklaring dateert van gisteren. Het bord blijkt, 'bij nadere bestudering', niet strafbaar. Want de afbeelding is 'kennelijk gericht tegen de islam als inspiratiebron voor geweld'. En dus niet tegen islamieten individueel.

Wat hebben Jongerius, justitie, politie en Jan van Zanen als vertegenwoordiger van Utrecht wél gemeen? Ze zijn losgezongen van de omgangsvormen van gewone mensen. Het begrip 'verontschuldiging'? Bij hen onbekend. De ambitieuze Margriet Jongerius was 'kwartiermaker regionale sturingsmodellen', 'projectleider onbenutte kwaliteiten' en 'sectorhoofd/transitiemanager'. Maakte met haar politieke ambities een kolossale inschattingsfout. Een woordje van excuus? Ho maar. Het overdreven krachtdadige optreden tegen de cartoon? Justitie zegt niet: 'Sorry, we maakten een fout'. Verontschuldiging vanuit het Paardenveld? Vergeet het maar. Dat zelfs de liberaal Jan van Zanen maandag niet met een: 'Het spijt me' kwam? Een pleitbezorger van het vrije woord onwaardig.
(10 november 2015)


VAARWEL, COLLEGA LOES
'Ik kan in een hoekje gaan zitten jammeren. Dat wil ik níét uitstralen.' Columnist Loes Claerhoudt in Casa Luna, radio1, de nacht van 10 op 11 mei 2004. De maan schijnt door het dakraam naar binnen. Het live-interview met ALS-patiënt Loes volgt op ontmoetingen aan de bar van een Galgenwaard-skybox. Daar blust Loes, stoer wijf, de wedstrijdspanning af.

Vandaag begraven we onze collega-columnist op Barbara.
Uit het Casa Luna-interview: 'Waarom ík? Die vraag heeft me nooit zo bezig gehouden. Waarom ik níét, is een betere vraag. Zo veel mensen lopen een ziekte of aandoening op.'
In haar eigen termen heeft ze 'botte pech'. Waarna ze als columnist een unieke prestatie levert. Niet eerder werden alle processen waar een ALS-patiënt doorheen gaat zo totaal beschreven. Van de fysieke achteruitgang tot het mentale geploeter dat afhankelijkheid met zich meebrengt. Van de tol die haar dierbaren betalen tot de betekenis van een bloeiende magnolia in de achtertuin. Van de weemoed over gezondheid die ooit was naar de schoonheid van een tureluurnest in een lentewei. Haar waarnemingen en beschrijvingen gaan verder dan ALS. Haar zinnen vaak verrassend simpel: 'Een gezwachtelde voet past niet in een normale schoen.' 'Later is niet leuk meer' (over het uniek trage tempo van haar spierziekte). 'Dokter Wang las mijn hand' (over een alternatieve behandeling in Peking). 'We houden trouwens nog steeds van elkaar' (over de wissel die een 'doodvonnis' als ALS op een gezin trekt).
Ik hou van de stijl. Al doet de inhoud soms pijn aan de ogen. Loes biedt haar Utrechtse lezers twaalf jaar een felrealistisch inkijkje. Van de vijf ALS-patiënten met wie zij in 2005 de 'Dokter Wang'-behandeling ondergaat, is Loes in 2008 de enige overlevende. Één keer bracht ik de ondraaglijke kant van het lijden ter sprake. Ze begreep mijn vraag. Die gesteld moest worden. Maar nee, zo zeer hing zij aan het leven, aan 'haar jongens', man en zonen, dat dit geen optie was.
Dat deze moedige 'Utrechter van het jaar 2012' moge rusten. En dat velen Loes Claerhoudts stukjes mogen herlezen.
(3 november 2015)


IK BIN EIN ARMER TEUFEL
Waar zou Anthony Heidweiller toch uithangen? Ooit bariton tijdens het Oudegracht Operaconcert. Ooit drijvende kracht achter YO! Jeugdoperafestival: in Utrechtse bussen en wijken ontregelende muziek onder de mensen brengen. Aria-zanger tijdens het afscheid van burgemeester Wolfsen waar hij een operatekst over medemenselijkheid bracht. Deze Anthony dus. Ligt het aan mij dat ik deze smaakmaker van de stad niet meer hoor?

Dan springt een sms-uitnodiging in mijn mobieltje. Heidweiller kondigt een nieuw project aan: de Wozzeck-monologen. Op 10 december in TivoliVredenburg. Afgelopen zaterdag mocht ik in een werfkelder proeven van het wordingsproces. 'Wozzeck', ook als 'Woyzeck' geschreven, is een 'moeilijke' opera. Omdat veel van de muziek atonaal is. Maar als het verhaal van een vroeg 19e-eeuwse looser in fragmenten éérst verteld en daarna gezongen wordt, zit je er midden in. De waar gebeurde geschiedenis van een arme soldaat die tijdens de Napoleontische oorlogen voor diverse partijen vecht. Berooid en belast met PTSS, wat niemand kent, keert hij terug naar Leipzig. 'Ich bin ein armer teufel', verzucht hij tegen omstanders die hem niet begrijpen. In 1821 vermoordt hij zijn vriendin. Het vonnis, de doodstraf, wordt pas in 1824 uitgevoerd. In de tussentijd probeert eenieder antwoord op de vraag te krijgen: was deze Frans Wozzeck ontoerekeningsvatbaar toen hij de moord pleegde?
Operamuziek neemt je mee in het verhaal van een verschoppeling die verteerd wordt door jaloezie. Aan het eind van het stuk ga je misschien compassie voelen met de hoofdpersoon, Frans Wozzeck. Zo brengt Heidweiller me bij het thema van de afgelopen weken. Want kunnen we compassie voelen voor André F., de waarschijnlijke moordenaar van kaasboer Kees over wie ik vorige week schreef? En is de compassiekloof, hier ook eerder beschreven, inderdaad een van de grote dilemma's van onze tijd? Dankzij bariton Heidweiller en zijn operabroeders en -zusters binnenkort weer een oude opera op een actueel thema. En waar hij uithangt? In een repetitielokaal.
(27 oktober 2015)


DE MOORD OP KAASBOER KEES
Inbraken. Diefstallen met geweld. Bedreigingen. Zware mishandelingen. Vernieling en verkrachting. Woningovervallen. De verslaafde André F. (48) bouwde sinds 1988 een justitiedossier van 39 pagina's op. 'Stelselmatig dader', heet hij. Twee weken geleden stond André terecht voor de moord op Kees Witteveen, gepleegd in diens huis aan de Beukstraat. Vandaag doet de rechtbank uitspraak.
Kees Witteveen ken ik als kaasboertje op het Willem van Noortplein. Ik vond er de betere boerenkazen. Kees is de man naar wie ik in januari 2013 een kleine zoektocht begon. Toen zijn kaaskar al meer dan een maand onbeheerd en gesloten op het stoepje voor Bakker Roel stond. Maar Witteveen keerde terug, verkocht zijn kazen opnieuw in dezelfde stugge stijl die de geboren Fries eigen was. Hij kreeg er ook bezoek van verslaafden die beseften dat Kees hen altijd iets toe stopte. Of hen zelfs thuis op de Beukstraat onderdak gaf.

Twee weken geleden behandelde de rechtbank de moord en detail. Met een stuk steen en erg veel geweld werd Kees' schedel ingeslagen. In eigen slaapkamer. Verwondingen aan zijn handen toonden verweer. Het bloed zat tot op de overloop. Zijn hersenweefsel werd aangetroffen op een vest van André F. Hoe de politie aan dat vest kwam? Rechercheurs en forensisch onderzoekers haalden in deze zaak alles uit de kast. Kees Witteveens telefoon werd enkele dagen na de moord uitgepeild op een duwboot die met Utrechts huisvuil naar Rotterdam onderweg was. In de vuilniszak met telefoon zaten ook bebloede kleren van André. Door diverse camera's in de stad werd André op de ochtend van de moord mét en zonder rugzak geregistreerd. Uitvoerig DNA-onderzoek en vele getuigenverklaringen werden overlegd.
F.'s advocaat Frederique ten Berge vindt dat justitie slechts één scenario, met F. als dader, onderzocht. Tunnelvisie dus van het OM. Want minstens twee anderen, onder wie Kees' kleinzoon, zouden een motief voor de moord kunnen hebben. Maar of de rechtbank daar ehhh, hoe zal ik het zeggen..., intrapt? Dat horen we later vandaag.
(20 oktober 2015)


LANDVERRADERS EN NAZI'S
Sluit de grenzen! Eigen volk eerst! Rutte oprotten! UHF. Het spandoek aan het viaduct bij Harmelen bevatte de woorden. De daden kwamen de nacht erna, een afslag verder langs de A12, in Woerden. Bivakmutsen, intimiderend vuurwerk, mogelijk een 'nitraatbom', poging tot bestorming van de noodopvang. Weer 36 uur later werd er gescholden in de binnenstad. 'Landverraders' stonden er tegenover 'nazi's'. De Drieharingstraat oogde zondag zoals die in de geschiedenis één keer eerder oogde. Op de dag van de Amelisweerd-acties in september 1982. Fanatisme en woede van de bosvrienden toen? Als ik de huidige taferelen bekijk, waren de actievoerders in '82 kabouters.
Hebben de velen die bang zijn van de vluchtelingen omdat zij werk, huis, veiligheid en rust bedreigen voldoende oog voor mensen in nood? En verplaatsen de 'Antiefassisten' zich voldoende in de teleurstelling van verschoppelingen? Ik was zondag niet in de stad, maar proefde in de verslagen de rituele woededans: hardnekkige 'Antiefassisten' stonden er tegenover Pegida-aanhangers. Die zich dan weer als Utreg Hooligans Forever (UHF) presenteren. Waarna de leiding van FC Utrecht zich haastig van hen distantieert. Wat het er niet overzichtelijker op maakt. Als je referentiekader verder bestaat uit extreme meningen op scheldwebsites, raken nuance en redelijkheid verder buiten zicht. In het jargon van radicale webtijgers heten de voorstanders van een redelijke en menswaardige vluchtelingenopvang gutmenschen. En mensen die voorstelbare angst hebben worden fascistische racisten genoemd. Dat wederzijds sarren schiet niet op.

Iedere stadgenoot kent nieuwkomers die, soms verrassend snel, hun plek in onze stad vonden. Neem Delir (24), die met zijn ouders -zwaar gemarteld- uit Irak vluchtte en in Overvecht woont. Over Delir als ROC-student schreef ik vorig jaar op deze plek. Nu werkt hij als uitstekend kapper bij Lilo op de Lange Jansstraat. Mijn advies aan alle radikalo's: let op mensen als Delir. Je krijgt er een positief gemoed van.
(dinsdag 13 oktober 2015)


OOK ZWARTE MENSEN GAAN NAAR DE HEMEL
In een volle Blauwe Zaal zag ik donderdag het liedjesprogramma Barricade van Leoni Jansen en Izaline Calister. De theatermakers zongen ons door de geschiedenis van liedjes als The times they are a changing, Give me hope Johanna, Meneer de President en Over de muur. Strijdliedjes dus. Protestsongs. Begeleid door bassist en gitarist. De van oorsprong Antilliaanse Izaline zong onder andere Angelitos Negros (Zwarte kleine engeltjes) en vertelde haar eigen herinneringen als kind over dat liedje. Izaline vertoonde twee jaar geleden op de Parade een stuk over 150 jaar afschaffing van de slavernij. Nu dus het verhaal achter Angelitos Negros. Daarin vraagt de schrijver zich af waarom in Zuid-Amerikaanse kerken alleen witte mensen worden afgebeeld. Zwarte mensen gaan immers ook naar de hemel.
Steeds als u kerken schildert
Ontstaan er prachtige engelen
Maar steeds vergat u
Een Zwarte Engel te schilderen
Een zangeres vol vuur die midden in het bewustzijn zwart/wit staat. En een programma met protestsongs brengt. Zo'n vrouw móét een strijdbaar standpunt hebben over de Zwarte Pietkwestie. Dus leg ik Izaline Calister het algehele Zwarte Pietenverbod van de Stichting Openbaar Primair Onderwijs (SPO) voor. Én de reactie van ouders van de Prinses Margrietschool: 'Zwarte Piet is geen slaaf en het is geen uiting van racisme'.

Rond De Kwestie Zwarte Piet toont Izaline geen strijdbaarheid. 'Zwarte Piet associeer ik niet met slavernijverleden. Wel met een stereotype kijk op zwarte mensen. Ik neem het niemand kwalijk als ze Zwarte Piet willen behouden. Ik denk dat Zwarte Piet langzaam verandert naar Kleurenpiet. Die verandering zal volgens sommigen niet snel genoeg verlopen. En voor anderen weer te snel. Wat ik wil zeggen: Drijf het niet op de spits.'
Drijf het niet op de spits... Van die strategie waren ze bij SPO niet doordrongen toen ze hun ferme besluit namen: geen Zwarte Piet op 5 december.
(dinsdag 6 oktober 2015)


OPNIEUW DE COMPASSIEKLOOF
Vorige week ging het hier over het gebrek aan empathie en compassie dat velen aankleeft. En over, goddank, een groter aantal medeburgers dat leeft met de morele norm 'verplaats je in de ander'. Voor wie 'dat doe je toch niet' een ethische richtsnoer is. Gisteren presenteerde de bankensector de Vertrouwensmonitor Banken 2015. Gaat volgens mij ook over empathie. De banken zelf zeggen dat we hen op een schaal van 1 tot 5 een 2,8 geven. Zou het zo zijn? De 'monitor' had bijvoorbeeld geen enkele vraag over de man die, na een bikkelharde behandeling door Bijzonder Beheer, op de stoep van de Rabobank zelfmoord pleegde. De Vertrouwensmonitor illustreert hoe vanzelfsprekende empathie en gezond verstand afwezig zijn. Het 'meten van het klantoordeel' is een zwaktebod. Bij gebrek aan moraliteit construeert leidinggevend Nederland zelf het antwoord dat leidinggevend Nederland deugt.
Trappen burgers hier in? Af te gaan op de stadgenoot die mij deze week schreef: niet meer. En maak daarom, tegen mijn gewoonte, plek vrij voor zijn hartenkreet.
'Het lijkt alsof men hoog aan de top geen enkel flauw benul heeft van de waarde van geld. Ik heb nu 22,5 jaar mijn eigen eenmanszaak, ik heb zeer lastige jaren achter de rug met bijna geen geld en opdrachten.'
'Ik ben realist genoeg om niet te willen ontsnappen aan de waanzin die gewoon maar doorgaat. Ik hoef u niet te vertellen dat ik als ZZP'er geen enkele zekerheid ken, dan behalve die, die ik uit mijn eigen positieve geest haal.'
'Die positieve stemming wordt regelmatig ernstig verziekt. Ik hoef u niet te vertellen hoe dat is voor een doodgewone boerenlul als ik. Die ooit een keer, omdat ik privé even niet zo lekker in elkaar stak, vier dagen te laat was met mijn kwartaal-BTW-afdracht. En prompt een stevige boete kreeg. Alsof ik een crimineel was. Wat is dit voor een kutland geworden dat een financieel directeur, die, zoals ik laatst las, 'boventallig' is geworden en gefaald heeft, zijn eigen pensioen van de belastingbetaler 'steelt'?'
(29 september 2015)


DE COMPASSIEKLOOF
Volkert van der Graaf zat op de Vismarkt voor Graaf Floris. Als achtergrondmuziekje bespeelde Malgosia Fiebig het Domcarillon. Het was zomers. Het was gezellig op de terrassen. Een 'vriend' van Van der Graaf betaalde de rekening. Die 'vriend' ving van Brandpunt Reporter (KRO/NCRV) 1500 euro. En luisde Van der Graaf er met een verborgen camera in. De voorlaatste pleger van een Nederlandse politieke moord toonde zich zoals we hem kennen. 'Ik moet helemaal niks. Sodemieter op.' Brutaal, ongegeneerd, gewetenloos en zonder spijt portretteerde Van der Graaf zichzelf: 'Ik hoef toch niks te verantwoorden. Ik heb iets gedaan, straf gehad, klaar.' In de strafrechtelijke kern en strikt formeel heeft hij gelijk. Van der Graaf voelt alleen niet aan dat dat bij de meeste anderen helemaal niet lekker voelt. Ik dwaalde tijdens de reportage af naar het inlevingsvermogen van de moordenaar en empathie in het algemeen. Dat was ruim nadat Van der Graaf een tomatensap bestelde. En naar de veganistische gerechten informeerde. Bij Graaf Floris op de Vismarkt... Toen de serveerster onbekend bleek met het begrip veganisme hoorde je Van der Graaf uitleggen: 'Vegetarisch, maar dan zonder melluk en eieren.'

Deze Van der Graaf kwam niet van een andere planeet op de Vismarkt terecht. Al leek het er, oppervlakkig gezien, op. Hij bracht mij bij een van de meest fundamentele problemen van de westerse wereld: de compassiekloof. Of, met een nuance verschil: de empathiekloof. Je hebt de 'Van der Graafen', die zich niet in de ander kunnen inleven, in alle soorten en maten. De meeste empathiearmen verpakken hun gebrek in zoete praatjes, schone schijn, protocollen en regelementen. Van der Graaf is de ongegeneerde variant. En dan heb je alle andere mensen. Die van gezond verstand, 'dat doe je toch niet' en 'verplaats je in de ander'. Gebrek aan inlevingsvermogen is buiten verhouding veel aanwezig in bestuurlijke lagen en in de financiële wereld verpakt achter nette kleren en keurige omgangsvormen. Zo bezien is de autistisch aandoende, gewetenloos overkomende, niet-empathische maar eerlijke Volkert van der Graaf niet de uitzondering die we hem zo graag willen laten blijven.
(22 september 2015)


REN JE ROT VOOR EEN BETERE WERELD
Op de dag dat calculeren en reputatie-managen z'n hoogtepunt kent, ga ik het hebben over Marc van der Voorn. Marc heeft een autorijschool. Hij is zo'n Uterègse jongen van wie onze stad er velen heeft. Werk en leven denderen in een eindeloze, meedogenloze cadans door. Maar vroeg of laat dringt tot stadgenoten als Marc door dat uitsluitend scherp zijn op eigen zaak en eigen bestaan niet álles is. 'Je leeft immers nooit voor jezelf alleen.' In die kernachtige zin zit het besef waarover ik het wil hebben. Belangeloos en onbaatzuchtig zet Marc zich dus in voor een charitatief doel. En voor een gezellige, nazomerse zondagmiddag in het Griftpark. Ruimhartig organiseert hij met zijn Stichting Sponsorloop Utrecht de Feet for Freedom run. Aanstaande zondag om half 2 de tweede editie. Vorig jaar ging de opbrengst (euro 6500) naar de Voedselbank in eigen stad. Dit jaar Amnesty.

Er is één 'maar'. De belangstelling voor de loop valt tegen. Tot nu toe 20 inschrijvingen. Toffe sfeer in het Griftpark? Opzwepende blazersgroep als Brasta (acht mens sterk) tijdens het rennen? Professionele massageservice? Het trekt geen massa's. Zijn Uterèg en Nederland sponsorloop-moe? Ik kan me er iets bij voorstellen. Een beetje basisschool, instelling of bedrijf zonder sponsorloop doet 'not the right thing'. Zo worden we overspoeld met sponsorlopen. Dan laat ik sponsorfietstochten als Alpe d'Huzes ('opgeven is geen optie') nog buiten beschouwing. Grote lichamelijke inspanning was lang een trefzekere methode om veel geld voor een goed doel op te halen. Nu is er dus de inflatie van de sponsorloop.

Is het in 2015 'over en uit' met het succes? Kijk naar het hierbij afgebeelde logo van Marcs loop (uitsluitend in ad/un afgebeeld). Denk aan wat ik over de man schrijf. Zet daarna voor één keer die sponsorloopvermoeidheid van je af. Kom zondag naar het Griftpark en ren je rot voor Amnesty. Anders blijft Marc met zijn goede bedoelingen zitten.
(15 september 2015)


ROOD TOT NA DE DOOD
De man ontmoette ik toen hij een jongetje was. 1973. In het dorp waar hij woonde, waren die zomer vakantie-activiteiten. Voor de kinderen die niet met vakantie konden. Ik was er mede-organisator van 'creatief spel'. Het mannetje was 7. Een mannetje dat zijn vader had verloren toen ie 1 was... Werd opgevoed door drie oudere zussen en moeder. In de jaren na de 'vakantie-activiteiten' kruisten onze paden elkaar zo nu en dan. Als scholier vroeg hij me: 'Kun je me helpen bij mijn werkstuk?' Hij logeerde bij mijn buurvrouw, een van zijn zussen. De man heeft een ijzeren geheugen. Híj herinnert zich het onderwerp. Ik al lang niet meer.
Weer twaalf jaar later had de man zijn dorp verlaten en in Deventer gestudeerd. Hij woonde in Utrecht en zette zijn sociaaldemocratische genen, en dat zijn er veel, in voor de PvdA. Hij werd gemeenteraadslid, wethouder, tweede kamerlid en partijvoorzitter. Zijn karakter kent een eigenwijze, stuurse, on-flexibele kant. Waar niets aan lijkt te veranderen. Hij houdt bespiegelingen over het funeste neoliberalisme. En gedoogt vele typische PvdA-carrière-politici. Hij vertelt pakkend over de landarbeidersachtergrond van zijn grootouders en vader. En kan de opmars der amorelen uit de financiële sector in zijn partij niet stoppen.

Zaterdag was er een grillig, ontroerend en verwarrend interview in de Volkskrant, inclusief scènes uit het politiek-temperamentvolle leven van de familie Spekman. Het interview volgde enkele dagen na de insinuatie van corruptie in De Telegraaf. Hans Spekman had immers bij zijn afscheid als wethouder een FC Utrecht-seizoenkaart voor het leven geaccepteerd. Terwijl hij mede aansprakelijk was geweest voor de redding van de club.

Gisteren rond etenstijd belde ik Hans Spekman. Zoon Jan van 9 nam op. Jan en het gezin hadden extra vroeg gegeten. Zodat papa Hans op tijd bij het PvdA-bestuur kon zijn. Hoe ík over Hans denk? Een Zevenhuizens jongetje. Niet getalenteerd of geschikt voor corruptie en oneerlijkheid. Wel gevoelig voor de 'Rood tot na de dood'-mentaliteit van zijn vader. Bevlogen en verbeten de PvdA van en voor de gewone man laten zijn.
(8 september 2015)


STILLE PAREL AAN DE KRUISSTRAAT
Een verborgen plek rond de singels. Een geheime plaats in een binnenstadsteeg. Utrecht kent schitterende plekken waarvan zelfs stadgenoten die er vijftig, zestig jaar wonen geen weet hebben. Ideetje! Een wekelijkse rubriek 'Stille Utrègse Parels' in deze krant. Ik heb de eerste! Alhoewel? Wie zich mijn beschrijving van de 90 jaar oude ceder in de verborgen tuin van het franciscaner klooster in Buiten-Wittevrouwen herinnert, kent minstens één andere prachtplek van horen zeggen.

Mijn nieuwe geheimtip ligt, toeval, op zo'n 300 meter van het klooster. Aan de Kruisstraat naast de Stevensfundatie staat sinds 25 jaar een complex van 88 Bo-Ex-huurwoningen. De pui is grijs. Zaterdag nam ik een kijkje achter die lelijke buitenkant. Feestelijk werd daar een vernieuwde binnentuin geopend: de Kruisbeshof. Op een historische plek buiten de singels waar al sinds 1400 bebouwing was, onder andere het Kruisgasthuis. Een fantasieloze, slapende, 25 jaar verrommelde binnentuin met veel dood hout werd er de afgelopen tijd opgeknapt. Wat mij als buitenstaander raakte? Dat een uitnodigende tuin mensen uit de eenzaamheid van hun appartement haalt. Hans woont 9 jaar in het seniorencomplex. Een man die zijn bewoners, naar eigen zeggen, meed. Sinds kort werkt hij mee in het 'groengroepje'. Nu kent hij mede-bewoners als 'leuke mensen'. Hij ontmoet hen onder een karaktervolle hangende pruimenboom, naast wilde geraniums rond een schelpenpad, bij wintergroene varens en een lampionboom. In een hoekje wordt een kruisbes geplant, bezoekers ontvangen een stekkie van de koelreuteria paniculata, de lampionboom. De mens is zijn omgeving. Buurtgenoten sloten zich van elkaar af. 'Die tuin maakte ons treurig en onverschillig', vertelt bewoonster Wiene Alma (90). Tuinontwerpster Roos Broersen gelooft in de maakbaarheid van een prettige leefomgeving én in de positieve gevolgen ervan. Met een eigen bijdrage van 88 bewoners, financiële steun uit het gemeentelijk Leefbaarheidsbudget en een Bo-Ex-bijdrage kwam een nieuwe Utrègse parel tot stand.
(1 september 2015)


UTRECHT, HELEMAAL VOOR JOU ALLEEN
Stadgenote Dafne pakte in Peking zilver op het 'koningsnummer' 100 meter. Ik ben trots. In de klassieke, chauvinistische zin: dat doet een Utrègs meisje toch maar super. Wat wij, Utrègters, natuurlijk al lang wisten: dat Dafne een topper is. Kozen we haar niet tot Utrechter van het Jaar 2014? De trots die ik bij Dafne Schippers ervaar, lijkt op wat ik voel als de FC de beker pakt (te lang geleden). Of als ik Kyteman of Claudia de Breij door de stad zie fietsen. Openbare successen van mensen die je persoonlijk niet of nauwelijks kent, worden door de stad die ik met hen deel 'onze' successen. Al heb ik niets ondernomen rond de Tourstart, toch denk ik trots dat 'we' dat maar mooi gedaan hebben. Denk ik trots dat 'we' toch maar mooi dat water in de Catharijnesingel terugbrengen. 'We' 600 jaar geleden de Domtoren bouwden. 'We' sinds 1840 de mooiste bloemetjesmarkt van het land hebben. Al eeuwen zijn we trotse bewoners van 'het hârtsjie van het lând'.
Een mij onbekende stadgenoot hielp mij dit weekend m'n trots op de stad weer een tikkie beter te begrijpen. Frank Heinen benoemde een eigenschap die niet eerder zo trefzeker beschreven werd. 'Utrecht is een stad die, hoewel je 'm moet delen, toch aanvoelt alsof hij helemaal voor jou alleen is.' Het is zo'n eeuwige zin waardoor je de stad beter begrijpt. Zoals C.C.S. Crone ons onszelf liet begrijpen met: 'Utrecht, stad van zachte idioten - ik werd er zelf geboren, zei hij.'

Nu is er dus Frank Heinen. Hij schreef het afgelopen zaterdag in de Volkskrant. Onder de kop: 'Voor altijd Utrecht'. Ik ken stadgenoot Frank niet. Maar na dat stuk en die zin lijk ik hem te kennen. Frank, bedankt. Willekeurig voorbeeld van hoe waar je observatie is? Afgelopen vrijdagavond. Mariaplaats. Een zomerse avond in het dorp Utrecht. Het was er windstil. De mensen waren bedaard. De wandelaars, fietsers, berugzakte toeristen, slungelige vrienden. Een oude man liep langs de Mariahoek richting Stairway to Heaven. Langs ons tafeltje, voor restaurant Sens. Voor ons alleen.
(25 augustus 2015)


HET WARE GEZICHT VAN TRIODOS
Ergens langs het oudste fietspad van het land, de Maliebaan, ligt het pand van De Reputatiegroep. Als ik er langs fietste dacht ik: wat zouden ze er toch doen, bij die Reputatiegroep? Sinds ik eerder dit jaar een heuse hoogleraar reputatiemanagement ontmoette, weet ik het een en ander. Dat is onder andere dat imagopoetserij veel meer oplevert dan autopoetserij. Rijke bedrijven en instellingen hebben er sloten geld voor over om het beeld dat de wereld van hen heeft te beïnvloeden. Het is de tijdgeest. Je imago is belangrijker dan wat je bent. Je reputatie van groter gewicht dan je inhoud. Wat je lijkt te zijn van meer belang dan je ware bedoeling.
Ik weet heus wel dat niet iedereen mee gaat in dit postmodern cynisme. Ik kom genoeg échte mensen tegen. Mensen, over wie ik in deze krant las, van Rechtstreex bijvoorbeeld: de afhaalwinkel voor etenswaren uit eigen streek waarvan er in Uterèg inmiddels vier zijn. Maar de onoprechte reputatiepoetsers nemen toe, in aantal en invloed.

Neem de in Zeist gevestigde Triodosbank. Nog zo?n beetje de enige bank waarvan de gemiddelde burger denkt: die deugt. Overstappen naar Triodos! Want groen! Want Eerlijk! Maar, mensen, Triodos is niet anders dan al die andere banken. Met dezelfde lenige redeneringen en perverse verdienmodellen wordt de klant zo veel mogelijk geld afhandig gemaakt. 'De duurzaamste bank ter wereld' die ons de metafoor van de gekookte kikker voorhield is een calculerende boevenbank. Of beter: Triodos is groter geboefte. Dankzij RTL nieuws weet ik nu dat Triodos verplicht 500 euro advies- en administratiekosten in rekening brengt als je je hypotheek aflost of oversluit. Let wel: los van de boeterente. Triodos is daarmee de duurste van alle banken. De bank die ons voorhoudt dat 'de vleugelslag van een vlinder een orkaan kan veroorzaken' blijkt schraapzuchtiger dan de andere. En hoe reageert Triodos' reputatiemanager op deze afzetterij? 'We zijn heel transparant over onze kosten.' Om gek van te worden.
(18 augustus 2015)


RUBBERBOOT MISSIE
Zaterdag was ik aan de Drift getuige van de Rubberboot Missie. De bootjes persten zich door het smalle watertje. De opvarenden kleurrijk uitgedost. In hun beste stemming dobberde de meute naar een Guinness Book of Records-record: 275 bootjes! Geluk? Dat is per rubberboot, met partner en fles wijn aan boord, door Utrechtse grachten peddelen.

Dat was zaterdag. Gisteren las ik in deze krant de zoektocht van Tonny van der Mee naar 'het Syrische jongetje in de tas op het Macedonische treinstation'. Gisteren ook sprak ik drie jonge Syriërs met een geheel andere Rubberboot Missie. Zij maakten drie weken geleden tochten van de Turkse kust naar de Griekse eilanden. Per rubberboot. Mouhannad (36) uit Damascus kwam aan op Samos. Lyn (25) en Monzer (24) uit Homs op Lesbos. Het jonge paar ontvluchtte niet alleen het verwoestende oorlogsgeweld. Ze zoeken een vrijer leven. Wat wil je? Monzer werd al ver voor de burgeroorlog door de Syrische politie opgepakt. Als 15-jarige! Zijn misdaad in de ogen van de Syrische politie? Hij speelde elektrische gitaar. Lyn (tattookunstenaar) en Monzer willen...gitaar spelend in een rubberbootje door Uterèg dobberen. Ook Mouhannad had geen garantie dat hij de overtocht zou overleven. In de grote rubberboot meer dan 40 anderen. Langzaam maakte de boot water. Zouden ze het redden? Uiteindelijk kwam hij aan land. Zijn vluchtmotief? Hij wil een toekomst voor zijn twee zoontjes Wissam (8 maanden) en Amir (bijna 3). Hij waagde zijn leven om -wellicht- zichzelf, zijn vrouw en twee kinderen een beter leven te bieden. En wat nou als Nederland in de asielprocedure zijn familie weigert? Dan keert Mouhannad terug naar de hoofdstad van de hel Syrië. Drie van de honderdduizenden die dezer dagen in West-Europa een beter leven zoeken. In de jaren 80 reisde ik door Syrië. Nooit ervoor én nimmer erna zoveel gastvrijheid ontmoet als juist in dat Arabisch land. Gevoelsmatig zeg ik deze zomer: ook Rubberbootstad bij uitstek Uterèg mag de poorten open zetten.
(11 augustus 2015)


HET EINDE VAN HET ZANDPAD
Er waren geen harde bewijzen van mensenhandel. Er waren slechts áánwijzingen. De kwestie Zandpad werd zaterdag grondig behandeld in het radio 1-programma Argos. Een gedeeltelijke herhaling van een degelijke uitzending vol feiten. Waarin een dosis sarcasme, dankzij prostituee Monique, niet ontbrak. Géén hard bewijs dus van mensenhandel. De stad wist het al of vermoedde het. Het Zandpad kreeg de proporties die het moet krijgen, dankzij de vasthoudende verslaggever Irene Houthuys. Die proporties zijn: veel prostituees werken nu illegaal, er is een bestuurlijk moeras van procedures en rapporten, honderden hoeren werden benadeeld door overhaaste en ondoordachte beslissingen. Burgemeester Van Zanen toont in Argos zijn kordate kant. De hoofdvraag van het Zandpad-verhaal blijft: waarom sluit je prostitutieplekken, als je geen alternatief hebt? Inmiddels is het twee jaar geleden dat de 'ramen' op de boten en aan de Hardebollenstraat werden gesloten. Welk antwoord Jan van Zanen op de hoofdvraag over de sluiting gaf? 'Ik stel vast dat het gebeurd is. Dat is zuur. Dat neemt niet weg dat het besluit verstandig was en dat ik hetzelfde weer zou doen.' Als hij kordaat wil overkomen, acteert de burgemeester een daadkrachtige stem.

Dat prostitutie niet in frisse sferen plaatsvindt, vermoeden we allen. Toen prostituee Monique eens hoorde hoe pooiers tegen een meisje schreeuwden, waarschuwde ze de autoriteiten. De enige keer dat Monique aan het Zandpad signalen kreeg dat het niet pluis was. Haar waarneming zegt niet alles. Dat niet altijd alle regels werden nageleefd, zal niet verbazen. Waar worden alle regels wél nageleefd? Dat criminoloog Dina Siegel na onderzoek kritiek heeft op de sluiting is evenmin het ultieme oordeel. Maar dat er de afgelopen twee jaar bestuurlijk en organisatorisch veel mis ging staat vast. En dan te weten dat het Waterschap twee weken geleden besloot dat de boten voorlopig mogen blijven liggen. Omdat twee booteigenaren in hoger beroep zijn gegaan. Waar is toch het eind van het Zandpad?
(4 augustus 2015)


DAT DONDERT NIET
Ik kwam stadgenoot Roos Broersen tegen. Aan de Sao Paulodreef was zij met buurvrouw Emilin Lap en andere flatbewoners steun en toeverlaat voor Matty van Assendelft, dementerend, nu 82 jaar. In de laatste editie van het wijkblad Dreefnieuws las ik over hoe buren vier jaar lang het ziekteproces van 'buuf' Matty draaglijker maakten. Was meteen onder de indruk van het vanzelfsprekende 'nabuurschap'.
Dagelijks krijgen in ons land 40 mensen de diagnose 'dementie' te horen. 250.000 mensen lijden er aan. Ze verliezen de greep op eigen geest en lichaam. Aan alledaagse zaken als koken en persoonlijke verzorging komt de patiënt niet meer toe. Een deel van hen wordt verdrietig, depressief of agressief. De omgeving kan het leven van de dementiepatiënt draaglijker maken. 'Het ging geleidelijk', vertelt Roos. 'Toen Matty's man in een hospice stervende was, gingen we wat vaker langs. Omdat ze geen kinderen heeft, help je haar als ze wat vergeetachtiger wordt. Dan ga je eens mee naar kapper of tandarts.'
Het geheim van de omgang met de dementiepatiënt? Open staan voor de ander. Al heeft die ander niets te melden. Al herhaalt de ander tien keer dezelfde zin. Al kan je niets van de voortdurend pratende ander volgen. Open staan en contact maken terwijl je niets van je buurvrouw begrijpt! Dat laatste 'dondert niet'. Waar het om gaat is: contact. Ook als de niet-dementerende in dat contact bijna niks 'terug krijgt'. Roos Broersen overtuigt me. Omgaan met een dementiepatiënt is een vaardigheid. Die je kunt leren. Het is verschrikkelijk om de paniek van je buurvrouw te voelen. Maar haar aanraken en gerust stellen dat 'het die rotziekte is', haalde iets van de paniek weg. Geduld. En bij grote paniek zeggen: 'Dit is Matty Alzheimer. Niet Matty van Assendelft.'

Dat staatssecretaris Van Rijn 'dementievriendelijke' buurtjes in Overvecht gebruikt om zijn bezuinigingen op de verpleeghuizen er door te jagen? Het zal wel. In Overvecht zie ik de kracht. En Matty? Toen het dit voorjaar echt niet meer ging, kreeg zij een plek in Lieven de Key, Zuilen. Daar woont ze nu met 40 dementiepatiënten.
(28 juli 2015)


HET IS NOG ERGER DAN JE DENKT (2)
Vrijdagavond half 11, hoek Wittevrouwenstraat/Drift. We fietsen richting Plompetorengracht. Een stem galmt door de stad bij zomeravond. 'Hee MAX, wel doorgaan met die Zwarte Zwanen!'
Bij MAX zonden we vorige week twee documentaires uit over de geheimzinnige en frauduleuze wereld van pensioenbeleggers. Daaruit bleek: pensioenfondsen stoppen strafbare feiten in de doofpot. En met AMG (AnderMans Geld) wordt riskant belegd. Niet eerder kreeg ik zo veel reacties op een uitzending of stukkie. Duizenden. 95 procent roept mij en MAX op door te gaan met het lichten van tegels. 'Hou vol. Pak ze aan.'

Toen ontving ik een gelekt mailtje. Het is een intern bericht van Gijs van Dijk, de hoogste FNV-man op pensioengebied. FNV en CNV zitten in alle pensioenfondsbesturen. Het mailtje is gericht aan het FNV-ledenparlement en gaat over mijn reportages. Onderaan de brief schrijft de FNV-pensioenspecialist: 'Graag prudent met deze mail omgaan.' Prudent? Dat is taal van Wall Street-Wolven als ze bedoelen: geheim houden.
Van Dijk schrijft verder: 'Grimbergen insinueerde alsof de vakbonden naïef zijn en geen grip hebben op de grote financiële machten.' De FNV-man reageert niet op de gepresenteerde feiten. Ook de in de reportages aanwezige gecorrumpeerde vakbondsmensen, onder wie hijzelf, laat hij onbesproken. Gisterenavond werd het gerotzooi met Nederlands pensioengeld in het FNV-ledenparlement besproken. Op het moment dat ik dit schrijf is het resultaat nog niet bekend.
Wel weet ik dat ik in het weekend een persoonlijke mail van dezelfde Gijs van Dijk ontving. Tekst: 'Complimenten met je uitzendingen. Herkende niet alles, maar wel de wereld van congressen, pakken, dure auto's en de schimmige wereld van vermogensbeheerders. Ik zou het leuk vinden om eind augustus een kop koffie of een biertje met je te drinken. Ik hoor graag van je.'
De pensioenfondswereld is dus niet alleen frauduleus en schimmig. Maar ook hypocriet. Ik ga Gijs van Dijk ontmoeten om jou en de MAX-kijker verder te informeren.
(21 juli 2015)


HET IS NOG ERGER DAN JE DENKT
Een tijd geleden reed ik in Florida op Interstate 95. Erg trouwe lezers zullen zich het stukje over die autorit herinneren. Onzeker denk ik dan meteen dat ik wellicht nauwelijks trouwe lezers heb. Want wie vindt wekelijkse observaties, gedachten en gevoelens van zo maar een Utrègs mannetje als ik interessant? Maar goed. Dat Utrègse mannetje was in Boynton Beach, een aangenaam kustplaatsje aan de Atlantische Oceaan. Boynton Beach? Is dat niet de plek waar een van de beste banketbakkers van de Domstad, Patty Smolders van Bond&Smolders, een patisserie/chocolaterie heeft geopend? Ja, díé plek.

Ik was niet voor lekkere gebakjes of strandplezier in Florida. Ik was er omdat ik het spoor van Nederlands pensioengeld over de wereld volg. Een langlopend project met gekmakende kanten. Zoals: met een karrevracht research in je hoofd 's nachts wakker schrikken. Of: uitgekafferd worden door reputatiemanagers van wie er in de pensioenwereld veel rondlopen. Ik knaagde mijzelf een moeizame weg door de wallen en dijken die de pensioenindustrie heeft opgeworpen. Wilde weten hoe deze Masters of the Universe AnderMans Geld (AMG) beheren. Amerikanen zeggen Other People's Money (OPM). Ik ontdekte een beetje hoe het echt zit met dat pensioengeld: het is nog erger dan je denkt.

Gisterenavond bij MAX op NPO 2 in Zwarte Zwanen deed ik een poging tot uitleg. Mét de Florida-beelden. Want ook daar liggen Nederlandse miljarden. Je gelooft je oren niet. Óns geld, ons uitgesteld loon, gaat van pensioenfonds naar belegger, naar belegger en weer een andere belegger. Die het vanuit Florida in V&D investeert. En zegt: 'Het loon van de V&D-medewerkers moet omlaag.' Of: 'Er moeten 400 mensen uit.' Waarom? 'We moeten hoog rendement voor Pensioenfonds Zorg en Welzijn en PGGM maken.' Alle tussenschakels pakken 20 procent.
Vanavond deel 3: De perverse prikkels blijven. Één keer ongegeneerd reclame voor eigen werk. Conclusie? We moeten niet langer accepteren dat een kleine financiële elite met AMG gekke toeren uithaalt.
(14 juli 2015)


WAVES, CORTSOLWAARDEN EN FIETSENZEGEN
Ik hou van wielrennen. Van Utrecht. Van massale evenementen met veel blije mensen. Ik hou van een eerlijk krantenstukje waarin ik spot met mijn stijgende hematocrietwaarden. En waarin ik de lage cortisolwaarden in mijn bloed wijt aan een legaal geneesmiddel tegen astma. Inmiddels heb ik bijna alle eerlijke stukjes over Le Grand Dopage bij de urinecontrole uit geplast. Al voel ik aan mijn water dat op Lars Boom van het Kazachse Astana en op het wegkijken van de internationale wielergemeenschap een onafhankelijke onderzoeksjournalist gezet zou kunnen worden. Mijn blaas liegt nooit.

Na het plassen hou ik dus mijn liefde voor hardfietsen, de Domstad en massa's blije mensen over. Hoor ik de 198 keer herhaalde geluidswave langs de Maliesingel enkele keren langs rollen. Langs golven! Ben bij het bericht over het uitvallen van Tom Dumoulin teleurgesteld. Bij wielrenners hoort identificatie. Zo had ik een half leven lang een zwak voor de grote wielrenner en wielercoach Peter Post. Simpelweg omdat mijn eerste wielrenervaring als kind de overwinning van Peter Post in een Brabantse kermiskoers, de Ronde van Baarle Nassau, was. Nu wil ik dat Tom Dumoulin wint. Dumoulin, op wie we zaterdag hoopten. Wiens Tour op maandag aan duigen ligt.

Ik zag de afgelopen dagen dat de renners en het spektakel in de Domstad de grootste wielerhaters onder mijn geliefden de stad in deden trekken. Zaterdag met de voetjes in het singelwater de wave ervaren. Zondag in de berm van de Kardinaal de Jongweg een beetje teutenbellen, de karavaan zien en wachten tot kopgroepje van en peloton langs flitsen. Daarna thuis bij RTV Utrecht herhalingen opzoeken van 'iconische beelden'. Me chauvinistisch vergapen aan de bekende plekken in onze prachtstad.
Tijdens de wekenlange Tourkoorts was er op het Domplein een keer een fietsenzegening. Dankzij de Tour en pastor Smits rij ik nu op een gezegende fiets door de stad. Blijven valpartijen me definitief bespaard?
(7 juli 2015)


LE GRAND DOPAGE
De Tourstart levert de stad tussen 22 en 33 miljoen euro aan omzet op. Toen de prognose in 2008 bekend werd, schreef ik op deze plaats sarrend dat 'die omzet ongetwijfeld gedeeltelijk naar de Utrechtse apotheken zal vloeien'. Soms moet je de lezer met de waarheid confronteren. Ook, en misschien wel júíst, als je deep down een sportromanticus bent. Die zijn herinnering aan de door Joop Zoetemelk in 1973 gewonnen proloog in Scheveningen koestert. Zijn heroïsche fietstochten naar de Acht van Chaam als tiener op een beveiligde plek in zijn geheugen heeft opgeslagen. Het wielershirt met Alpe d'Huez-zweet al zes jaar ongewassen laat. En zijn beklimming van de Mont Ventoux heimelijk als de grootste sportprestatie uit zijn bestaan ziet.

Herinnert u zich de toeristische campagne van onze stad uit de jaren 90? Utereg presenteerde zich als de Città del Duomo, mét schitterend affiche. Toeristen begonnen de Domstad te ontdekken. Nu staan we op álle lijstjes van aantrekkelijkste toeristensteden. En zullen we komend weekend Città del Narcodopo zijn. Kan het schelen. De stad geniet. We knijpen oogjes dicht. Doen mee met het maken van fietskunst, maken rijwielmuziek, drinken tweewielerbier, hijsen ons in gele shirts. Wie nu nog, kritisch, suggereert dat die sport van snuiven, slikken en spuiten niets met sport te maken heeft, wordt als depressieve zeiksnor naar de werfkelders der dwarsliggers verbannen. Het recente dopingrapport van de Internationale Wielerunie kon ik gisteren uitsluitend clandestien en ondergronds nalezen. En, opluchting, ik werd niet verlinkt en op het Paardenveld opgesloten. Mijn gedachte was nog net vrij. Die gedachte was dat het grootste bedrog in de geschiedenis van de sport aller tijden nog steeds 'Lance Armstrong' heet. Die voor Astana reed, de Kazachse wielerploeg die er in onze stad met de Nederlanders Lars Boom en Lieuwe Westra bij zal zijn. Astana werd nog vorig jaar betrapt op systematisch dopinggebruik. Kan het schelen. EPO, Corticosteroïden, Kryptocur of Menogon? Omzet verzekerd dit weekend. Ook ik ga er een leuk feestje van maken.
(30 juni 2015)


KOSTERMAN EN VAN GOGH
Wat is nou toch een smaakmaker? Ja, een banketbakker als Patty Smolders, een restaurantman als Rick van Sparkling, een ijsjesbereider als Moreno Pravesani van Roma. Maar ik bedoel stadgenoten die het verschil maken. Een man of vrouw die grenzen verlegt. Die oude, voorbije vormen een nieuw jasje geeft. En nieuwe vormen laat uitkomen zoals ze moeten blinken. Een beetje...'verbeelding aan de macht'. Sommige smaakmakers hangen maar heel tijdelijk boven de stad. Al kleeft echte smaakmakers een zweem van eeuwigheid aan.

Ik kom erop door de dood van Hans Kosterman, componist/zanger. En door mijn ontmoeting met dichter Ruben van Gogh, vrijdagavond in de Domkerk. Van Kosterman en zijn formatie Braak ligt de lp Suite voor een hypochonder in een doos in de schuur. Ik draai vanavond 'Ik ben ok' ('ik draag een button'). 35 jaar oud. Nederpop met teksten in diverse lagen. Braak was een verzameling multi-talenten. En, zoals met de meeste smaakmakers: ze deelden hun talent en vermenigvuldigden het daarmee. Kosterman deed het decennia lang, in en buiten de stad.
Van Gogh doet het nu. Wellicht ken je hem niet. Hij staat niet, met blozend Fries hoofd en dito tongval, vooraan. Hij schrijft eens een dichtbundel die matig verkoopt. Je treft hem altijd rond ontregelende projecten. Zo doet hij mee aan De Letters van Utrecht, een eeuwigdurend project waarvoor sinds 2012 iedere zaterdag een letter in het plaveisel van de Oudegracht wordt gelegd. 'Het gedicht zal nooit af zijn', zegt Van Gogh. Vrijdag mocht ik samen met Dries van Agt in de Domkerk het Groot Utrechts Kerkelijk dictee, door Van Gogh geschreven, presenteren. Kerk en Tour hand in hand. Dicteezin? Schisma's treden op: het dogma van Maria-Onbevlekte-Ontvangenis raakt achterop, het nieuwe is een zoen van de rondemiss. Zaterdag was hij een van de mensen achter de Werkspoor Koren Opera. In hét industriële monument van Zuilen brachten Utregse koren teksten van zijn hand. Mensen als Hans Kosterman en Ruben van Gogh. Zonder hen is de stad een stuk duffer.
(23 juni 2015)


DE FIETSENZEGEN
Down en out lig ik in mijn bed te stinken. Een acute griepaanval met spierpijn en koorts. Vandaag is mijn wereld klein. Een wereld van klamme lappen om een zwetend lichaam. Met een kruikje onder koude tenen.
Ik weet dat ik de lezer niet mag lastigvallen met strikt particuliere ervaringen. En over eigen aandoeninkjes schrijven? Dat doe je al helemaal niet als je op zo'n prachtig plekje in de krant de schoonheid mag beschrijven. Of te keer mag gaan tegen laaielichters.
Hoe het begon? Zondagmiddag toen ik huiswaarts fietste over de Kardinaal de Jongweg. Dáár begon de rillerigheid. Ik had een bespreking achter de rug over het Groot Utrechts Kerkdictee, vrijdagavond vanaf half 7 in de Domkerk. Aan dat het Woord van de Heer die middag nabij was geweest, kon die griepaanval dus niet liggen.
Dat wordt vrijdagavond trouwens een klerikale proloog van de Kerkennacht. Wielerfanaat, taalminnaar én oud-premier Dries van Agt neemt het dictee af, nadat het eerst door Ruben van Gogh die het schreef, wordt voorgelezen. Ik zal het dictee daarna in goede banen leiden. Deo volente. Aansluitend opent Dries van Agt om half 9 de Kerkennacht. Die in het teken van de Tour staat. Slaan we nu echt door? Al zijn sommige associaties vindingrijk. De Tour is lijden. Schrijver Peter Sierksma vertelt over 'De bergrit als kruiswegstatie'. In de Doopsgezinde kerk aan de Oudegracht.
De merkwaardigste etappe in de Tour van de Ziel? De Fietsenzegening, zaterdagmiddag van half 3 tot half 5. De priesters Woorts, Smits en Wallet zullen er rijwielen en hun berijders zegenen. Daarmee lekke banden, blokkerende remmen en fietsongevallen afwendend. Het lijkt de Italiaanse variant van katholicisme. Al herinner ik me uit mijn kindertijd dat de auto van mijn vader, een Ford Anglia, gezegend werd. Wijwater op fietser en fiets voorkomt mogelijk onheil. Zo bezien was die acute griepaanval, zondagmiddag op de fiets, achterwege gebleven als ik mezelf en mijn Van Mooffiets eerder had laten zegenen.
(16 juni 2015)


ZINGEN...LEKKERRR
Een slecht zanger kan een matig zanger worden. En zich dan bedenken dat beter zingen tot zijn mogelijkheden behoort. Het besef overkomt me nu ik zie en voel wat zingen met me doet. Ik zing, na vijftien jaar geleden uit het Breedstraatkoor te zijn gestapt, te weinig. Zondagmiddag tijdens een Boskoops huiskamerconcert met mijn vriendin op cello kreeg ik de smaak van het zingen meer te pakken. Gisteren liet op een Amsterdamse zolderverdieping de jonge Amsterdamse zanger Douwe Bob mij zijn liedje We will be gone horen. Een kwetsbaar nummer over twee geliefden, oud, die overwegen samen uit het leven te stappen. Na Douwe Bob wilde ik alsnog een kaartje voor Paul McCartney in Ziggodome aanschaffen. Ik was toe aan meezingen op Eight days a week en Listen to what the man said. Alleen mijn vrekkigheid weerhield me.

Die zin tot zingen was vrijdag ontstaan. Dat komt zo. Elisabeth Stolk is een-meisje-met-een-wijsje, zingt in koor De Steegzangers. Met koorlid Vincent Oldenborg schreef ze het Utregse Tourlied. En vroeg stadgenoten de coupletten voor de camera te zingen. Van Annie Brouwer tot Aleid Wolfsen, Van Kees Wennekendonk tot Jos Stelling. En meer dan tien andere Utrègters onder wie vier Zusters Augustinessen. En ik dus. Stukkie couplet?
Prudhomme, Van Zanen, hand in hand
Wielaert, grijnzend langs de kant,
En wereldwijd op de TV, genieten ze mee
Stukkie refrein door De Steegzangers?
Van Domstad, via Zeelandbrug
Van ver weg naar Parijs terug
Vrijdag nog stond ik in Studio73 aan de Bemuurde Weerd als een man die te weinig zingt. Nu weet ik weer dat zingen sores, gepieker en andere negativiteit als sneeuw voor de zon doet verdwijnen.
Dat Tourlied? Wordt dé meezinger van het Tourspektakel. Op de wijs van Oh, Champs Elysees bezingen we onze eigen toergekte. Het filmpje van de liedopnamen? Vanaf komend weekend o.a. desteegzangers.nl en utrecht2015.com.
(9 juni 2015)


TOEDELEDOKI
De premier trok vrijdag van leer tegen de bonuscultuur: 'Ik erger me er kapot aan als ze dan zeggen dat het nodig is, omdat ze in het buitenland zoveel geld kunnen verdienen. Dan denk ik: ga dan, toedeledoki.' Mark Rutte? Een crossover van een corporaal student uit het gele kasteel en een Sterrenwijker met het volkse hart op de goede plaats.
Rutte liet even z'n tanden zien. Waarop het volk zweeg. Ook het Utrègse volk. Dát fascineert. Er lopen enkele activisten rond die de geldcultuur vol perverse prikkels kritiseren. Ze strooien opvattingen op opiniesites als Follow The Money en Geen Stijl, schrijven boekjes, maken programmaatjes, organiseren debatjes. Donderdag 10 juni in Tivoli Vredenburg bijvoorbeeld Hacking Habitat, How to fight Debt. Er is de AD-ingezonden brievenrubriek waar enkele bezorgde burgers hun verbijstering onder woorden brengen.
Maar uiteindelijk is er weinig serieuze zorg en strijdbaarheid waarneembaar. Het volk weet dat het niets kan veranderen aan het gedrag en de lenige redeneringen van de financiële wereld die dankzij Ander Mans Ge

jaargang 2014

AD/Utrechts Nieuwsblad 30-12-2014
DRIE VINGERS
Het kerstdiner bij de buurvrouw verloopt gezellig. Nu, op de late avond van 1e kerstdag, is de jongen weer in zijn kamertje aan de Sint Josephlaan, dat zielloze stukje Zuilen waar de vier rijstroken de lage kleine huizen opzij lijken te drukken. Zijn ouders beneden hebben geen omkijken naar hem. Terwijl de vaardige vuurwerkknutselaar boven diverse soorten kruit in een metalen pijp mengt. Zal hij hiermee bewondering oogsten? Dit is niet zo maar vuurwerk, nee, dit is hardcore illegale Belgische stuff. Dan is er de explosie. Hoe ver kun je in een jongenskamertje weggeslingerd worden? Drie meter? Vier meter? Rook vult de ruimte. Hij is bij bewustzijn. Weet onmiddellijk: foute boel. Ziet: een bloedige hoop vlees op de plek van zijn linkerhand. Denkt: het is niet anders.
De klap aan de Sint Josephlaan op 25 december 1995 verandert het leven van Matthieu Stek (17). Hij verliest ringvinger, pink en de helft van zijn handpalm. Na maanden van operaties ziet hij 'een legpuzzel van littekens'. Defensie, waar hij beroeps zal worden, wil Matthieu niet meer. Zijn nuchterheid, die hij zelf 'absurd' noemt, houdt hem op de been.

Nu is Matthieu 36. Is met zijn Miranda 12,5 jaar samen. Is zijn broer en zijn 'tweede moeder', de buurvrouw van de Sint Josephlaan, dankbaar. Jaren werkt hij voor mattenbedrijf Madico op Lageweide. In 2014 verzet Matthieu de bakens. In Zeist, de Bilt en de stad verspreidt hij 20.000 folders. Daarin prijst hij zich aan als 'handige doe-hetzelver, betrouwbaar en eerlijk persoon' voor 'alle kleine klusjes in en om het huis'. Van huisdierenoppas tot wifi instellen. Van tuinonderhoud tot uitleg van tablet en smartphone. Matthieu's eigenzinnige 'start up', www.multiservice-utrecht.nl, staat klaar. Bij de eerste klus 10% korting. De uurprijs van 27,50 daalt bij meer uren. Hij richt zich op 60-plussers en mensen die te druk zijn. Het succesverhaal van een vuurwerkslachtoffer deelt hij zonder nadruk met de klant. Alleen als ze naar die drie vingers vragen. Of hij vandaag nog een boodschap te verkondigen heeft? Nee. Of wellicht deze: antivuurwerkcampagnes schrikken niet af. Die stimuleren juist. En: 'Ik wil niet dat mensen me zielig vinden.'
(30 december 2014)


TOT KLUIF, ELVIE MUSSERT!
Misschien goed dat er in 2015, het 70e bevrijdingsjaar, aandacht komt voor ogenschijnlijk kleine verzetsdaden. Ik stuitte op een ansichtkaart met de tekening van een Duitse herder. Afzender? De Utrègse hond Kazan. Poststempel? Utrecht-station 1 juni 1943. Geadresseerde? Elvie Mussert, Nassaulaan 4, Utrecht. Elvie was de hond van Anton Mussert en zijn vrouw Rie. Zijn mand stond inderdaad op Nassaulaan 4 -nu Prinses Marijkelaan 4- waar de Musserts woonden. De aanhef luidt: 'Hundenkameraad Elvie'. En dan de tekst: 'Jij hebt zeker een ausweis gekregen want ik zie je nog steeds losloopen, terwijl ik aan mijn riem moet loopen. Was na mei 1940 eerst bang voor je dat je vrouwtje je nu in zou ruilen voor een Duitsche herdershond en dat jij vergast zoudt worden. Gelukkig maar niet want dat gun ik mijn ergste vijand niet. Nu Elvie tot kijk bij onze stamboom en laat mij dan je ausweis eens zien. Misschien krijg ik er ook een.' Was getekend: 'Tot kluif Kazan.' Verzet begint met kleine daden. Was dit zo'n kleine verzetsdaad? Naast deze column ziet u voor- en achterzijde van de ansichtkaart (red. enkel in de krant).
Genegenheid tussen twee honden wordt door de schrijver verbonden met de gruwelijke actualiteit van de Holocaust. Elvie heeft bestaan, dat is zeker. Journalist Bert Bukman schrijft in zijn boek Anton over de dood van Musserts hond Rex in 1937. 'We moeten een nieuwe hond hebben', zei Rie, en drie dagen later kwam ze aan met Elfie, een mormel uit een nest in de buurt.'
De hond heette dus Elvie of Elfie. Of misschien zelfs Elfje, zoals ik in Mussert & Co van journalist Tessel Pollmann lees. In dat boek ook een foto van Rie Mussert met de zwarte poedel op schoot. Heeft Elvie bij het uitlaten in het Nassaupark, zoals het Wilhelminapark in de oorlogsjaren heette, Kazan ooit ontmoet? Of is de Utrègse verzetshond Kazan geheel ontsproten aan de fantasie van een machteloze stadgenoot?

Drie maanden voor haar man Anton op 7 mei 1946 werd geëxecuteerd kwam Rie Mussert vrij uit gevangenschap. Elvie kreeg ze gezond terug van het echtpaar dat het beest tijdens haar gevangenschap opgevangen en verzorgd had. Aan de Haagse gevangenispredikant van haar man, dominee Reusen, schreef Musserts vrouw dat het hondje voor haar 'een heele troost en afleiding' vormde.
(23 december 2014)


ONBERISPELIJK EN ASEKSUEEL
In de 24 jaar dat aartsbisschop Simonis aan de Maliebaan woonde, zag ik de kerkvorst met enige regelmaat op zijn herenrijwiel voorbijkomen. Over de Nachtegaalstraat, afstappen bij de Bruna en daarna keurig met de fiets aan de hand over de brede stoep naar het bisschoppelijk paleis wandelen. Het beeld van de fietsende geestelijke kwam terug toen ik zaterdag het nieuws hoorde dat Simonis al in 2000 wist dat zijn hulpbisschop Jan Niënhaus 'erotische stoeipartijen' met jonge jongens had. Het nieuwtje komt uit 'Kerkleider in de branding', de door oud-Trouw-journalist Ton Crijnen geschreven biografie van Simonis. Crijnen schrijft: 'In zijn particuliere leven heeft de kardinaal zich altijd onberispelijk gedragen.'
Onberispelijk. Dat is hét woord voor Ad Simonis. In de betekenis van oppassend, braaf, deugdzaam. Dagelijks de mis opdragen en zijn brevier bidden. Wat buiten het blikveld van zijn burgerlijke achtergrond valt? 'Wordt door hem veroordeeld' (biograaf Crijnen). De onberispelijke Simonis werd opgevolgd door de onberispelijke Wim Eijk. Naar mijn intuïtie mij influistert kennen de twee katholieke hoogwaardigheidsbekleders meer overeenkomsten. Want hoe staat het met hun seksualiteit? Lijkt gek om je dat van twee gezagsdragers af te vragen. Maar voor de hand liggend omdat het tweetal weinig tactvol met de gevolgen van het kerkelijk seksueel misbruik omging. En zelfs een noodzakelijke vraag, omdat de twee mannen het verplichte afzien van iedere seksuele beleving ('altijd handjes boven de lakens') een teken van onberispelijkheid vinden.
In deze column nodigde ik bisschop Eijk eerder dit jaar uit eens te onderzoeken welke seksuele geaardheid zijn priesters en religieuzen hebben. En daar zijn eigen seksuele voorkeur bij te betrekken. Ik vroeg hem nadrukkelijk ook aseksualiteit als geaardheid of levenskeuze mee te nemen. Van Eijk kreeg ik nog geen reactie.
Om misverstanden te voorkomen nog dit: ik heb geen ambitie om tot de rijen der onberispelijke aseksuelen toe te treden.
(16 december 2014)


HET IS VOORAL EEN EERLIJK BOEK
Rob van Scheers houdt van Utrecht, van popliedjes en van schrijven. En vermoedelijk van meer. Twee weken geleden liep ik op de Mega Platen & CD Beurs langs de kraam waarin hij zijn boek Drie akkoorden en de waarheid stond uit te venten. Het was op de dag dat hij in deze krant in een interview vertelde hoe zijn oer-Utrechtse 93-jarige moeder deze herfst met een blikseminslag in de Domtoren afscheid nam van stad en leven. Dat Van Scheers kan schrijven wisten we van De Kleine Parade, waarin hij de Utrègse geschiedenis aan de hand van Utrègse karakters behandelt, van Paus Adrianus tot Wesley Sneijder. Nu had ik zijn nieuwe boek mét opdracht ('Voor Cees, Keep on rockin' in the free world') in handen. Speels behandelt hij duizenden popliedjes die over levensgebeurtenissen, van geboorte tot dood, gemaakt werden. Op de cover zie je Van Scheers' zwarte gestalte, gitaarkoffer in de hand, ergens in de Verenigde Staten, wandelend langs een weggetje. Wat blijkt? Het is Johnny Cash (1932-2003), op de rug gezien net Van Scheers uit de Domstad.
Een Utrechtse jongen die in drie decennia vele popmuzikanten ontmoette. Een boek vol anekdotes, weetjes en stukken reportage. Neem het per thematisch hoofdstuk ('Love & Marriage' bijvoorbeeld, of 'Dood en beyond') tot je. Of per artiest (James Brown, Frank Zappa, Daniel Lohues). Of blader door de 312 pagina's en blijf ergens 'haken'. In het hoofdstuk De Val bijvoorbeeld. Met subthema's als overspel, woede, echtscheiding, alimentatie en drank.

Toen stapten we zaterdagavond restaurant Prins aan het Willem van Noortplein binnen. Voor de deur stond de schrijver te roken. Daar, bij Barry en Annet, voelt Van Scheers zich thuis. Hoe het met de verkoop van Drie Akkoorden gaat? Ik had de vraag nog niet gesteld of zijn jongensachtige blijheid overspoelde ons. 6500 verkochte boeken in twee weken. Vandaag de vierde druk. Door de aandacht in De Wereld Draait Door? 'Kan', zegt Rob, 'maar het is vooral een eerlijk boek'. Dat voelen mensen.
(9 december 2014)


IVOREN WACHTERS OP KANALENEILAND
Aan de Livingstonelaan op Kanaleneiland word ik eens per kwartaal beschaafd gemarteld. Vrijwillig leg ik mij in de Paro Praktijk Utrecht horizontaal in een behandelstoel. Waarna diepte van mijn pockets wordt gemeten, tandsteen verwijderd en tandplaque aangepakt. Pockets? De ondiepe ruimte tussen tandvlees en tanden. Is bij gezonde gebitten maximaal 3 millimeter. Bij mij 9! Tandplaque? De bacteriën op tanden en kiezen die tandvleesontsteking veroorzaken. Als patiënt heb ik inmiddels de trekken van een kenner. Als ik na de parodontologische behandeling huiswaarts fiets, betrap ik mij op de gedachte dat ook déze ingreep de onverbiddelijke aftakeling van het lichaam niet zal stuiten.
Maar de beschrijving van dit mondritueel moet niet over mij gaan, maar over de Paro Praktijk zélf. Want die is een van de verborgen parels van ondernemingszin in onze stad. De Praktijk viert dit jaar het zilveren jubileum. 25 jaar geleden begonnen Fridus van der Weijden en Ernest Groosman met hun bedrijf waar de Ivoren Wachters van patiënten op hun beurt bewaakt worden door parodontologen en mondhygiënisten. Tussen de 10 hoog-flats doen Van der Weijden en zijn 28 collega's waar de gewone tandarts niet aan toe kan komen. Zijn hobby is zijn werk. Inmiddels een middelgroot bedrijf dat dit jaar tot 1 december al 813 nieuwe patiënten kreeg. Gevestigd in een modern gebouw dat past in de architectuur van Kanaleneiland. Parodontoloog Fridus, geboren op het Smaragdplein, verbergt zijn bèta-trekjes niet. De parttime hoogleraar parodontologie aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam informeert zijn klanten over het verband tussen mondhygiëne en gezondheid. Elke tand en kies is een barrière tegen bacteriën! Je gebit bevat de enige gaten in je lichaam (32) waar die bacteriën kunnen doordringen! Met een kunstgebit lever je in op de kwaliteit van leven! Heel erg dat deze behandeling voor mensen onbetaalbaar wordt!
Al vermoed ik dat ook mijn Ivoren Wachters de aantasting van mijn tandvlees niet zullen overleven, de parodontoloog heeft tot slot nog een geruststellende mededeling als hij de röntgenfoto's van mijn gebit bestudeert. 'Je bot in je kaak heeft zich de afgelopen jaren 4 millimeter hersteld. Geen wonder, maar wel bijzonder. Er is nog herstellend vermogen in het lichaam.'
Waarna ik tevreden huiswaarts fiets.
(2 december 2014)


EEN TIMMERMAN SCHRIJFT B & W
Op billboards prent de gemeente ons de aanstaande Milieuzone in. 'Mag jouw auto vanaf 2015 het centrum nog in?', luidt de tekst. Erboven hangt een milieuvriendelijk wolkje. De luchtkwaliteit in de stad moet beter door honderden dieselvoertuigen de stad uit te krijgen. De vraag is: wat doet de gemeente met een kleine ondernemer die een oudere dieselauto mét roetfilter heeft? Een ondernemer die zich geen nieuw bestelbusje van 25.000 euro kan veroorloven. Bovendien staat van zijn oude busje niet onomstotelijk vast dat die vervuilt.

Het is het verhaal van aannemer Dick van Rees. Zijn Utrechtse timmerbedrijf bestaat 34 jaar. Hij is zzp'er, 'kwaliteit is zijn reclame', hij heeft tientallen klanten, ook in de binnenstad. Zijn werkplaats ligt bij de Bemuurde Weerd, in de Flieruilensteeg; bij zo?n straatnaam word je vanzelf een opgewekt mens. Hij houdt van een schone stad. Hij houdt van zijn bedrijf. En hij houdt van zijn Volkswagen Transporter uit '92, met 300.000 kilometer op de teller. Een dieselbusje mét roetfilter die zijn gereedschappen, bouwmaterialen én hemzelf dagelijks trouw op de werkbestemming brengt. Van Rees vindt het belachelijk dat hij zijn auto moet laten slopen. Waar een 'beloning' van 400 euro tegenover staat. Twee weken geleden schreef hij in een brief aan B&W: 'Je vraagt toch ook niet aan een violist om zijn Stradivarius in de kachel te gooien.' Het is een inhoudelijke brief, vol bezorgdheid én humor. Zo meldt hij dat Utrecht aan leeftijdsdiscriminatie doet. Niet alleen van hemzelf (hij is 64), maar ook van zijn 22 jaar oude bestelbus.
Doorgronden B&W en de raad wat ze ondernemers als Van Rees aandoen? Je hoort verzuchten dat de gemeentepolitiek te weinig bestaat uit gewone mensen met alledaagse beroepen en te veel uit consultants, adviseurs en beleidstypes. Te weinig stratemakers en bouwvakkers bewaken onze democratie en ons milieu. Mensen die aan den lijve geen economische nood ervaren nemen besluiten voor burgers die die nood wel kennen.
In die zin is de brief van Dick van Rees een belangrijk signaal. Twee weken geleden verzonden. Reactie? Geen.
(25 november 2014)


DE PIK OP DE VOORSTRAAT
Hoog stond de straat op de lijst van meest vervuilde Nederlandse straten. Toen zich er nog 50 bussen per uur doorheen persten. Dat was toen Plato er nog niet zat. Sparkling van restaurantman Rick van der Ploeg niet. Ana's Kusin niet. Koffie/muziektent The Village niet. Kappers in vele varianten had je er ook toen al. En Baltien, smoking- en galajurkenverhuur, dat tot de laatste lente decennia fijnstof en roet in de Voorstraat overleefde. In een flits zag ik zondag op NPO 2 de pui van Baltien met dichtgeplakte winkelramen. Díé straat dus die vol zat en vol zit met ambachtelijke bedrijven. Waar ondernemers, tegenslagen trotserend, strijden voor hun economische zelfstandigheid. En kwaliteit leveren. Schoenmakerij het Ambacht van Chris van Hattum is zo'n zaak. En Nachtleven, de beddenspeciaalzaak van Arnold van Luijn, telg uit een Utrechts beddengeslacht.

De Voorstraat gaat al 700 jaar mee. Ik lang genoeg om mijn eigen associaties met de straat te maken. 'Het gat op de Voorstraat' bijvoorbeeld, de leegstaande ACU-garage. Begin jaren 80, na het afbranden van Tivoli-Lepelenburg, was het een kortstondig gekraakt podium. Het Goede Doel, Klein Orkest, de Jennerband? Ze traden er op.
Maar waar ik me de Voorstraat vooral van zal blijven herinneren is een stukje recente wintergeschiedenis. Gesmolten wintergeschiedenis: de vijf meter hoge fallus van sneeuw, op de hoek van de Hardebollenstraat, op 20 december 2009. Daar was plots een fel realistische besneden pik van megaformaat te bewonderen. Alles aan de tampeloeris klopte. Het randje tussen eikel en de rest? De licht welvende adertjes die elke man in staat van opwinding van zichzelf kent? Het fenomeen werd in alle facetten subtiel in beeld gebracht. Een waardevol monument voor de mannelijkheid. Kortstondig, dat wel, want alles van waarde blijft weerloos. 's Avonds werd de sneeuwpik gesloopt door mannen die bang zijn van hun eigen stijve. Laat ik het daar op houden. Als je komende zondag naar deel 2 van De Voorstraat op NPO 2 kijkt, fantaseer dan even weg op het sneeuwbeeld van de fallus op de Voorstraat.
(18 november 2014)


EEN KAPPER UIT ERBIL OP HET BEAUTY COLLEGE
Over ROC Midden Nederland hoor je meestal als er een CDA- of PvdA-carrièrepoliticus, op doorreis naar de macht, wordt benoemd of vertrekt. Draait het niet om de leerlingen? Bijvoorbeeld om studenten van het Beauty College aan de Kretadreef, onderdeel van dat ROC. Ze worden er opgeleid tot kapper of schoonheidsverzorger. Om het vak te leren hebben de studenten buurtbewoners nodig. De school wil namelijk dat de studenten hun knip- en schoonheidsvaardigheden uitproberen. Een bord op de stoep nodigt de passant uit zich te laten fatsoeneren.

Ik kwam in de kappersstoel van Delir Mahmoud terecht. In het kapperspraktijklokaal was het een en al bedrijvigheid. Zijn docent bereidde me voor dat het iets langer zou duren dan bij mijn vaste adresje, Hairfix op de Burg. Reigerstraat. Dat kwam goed uit.
Delir is 23 jaar. Sinds eind 2011 woont hij in Overvecht. Het Koerdische gezin Mahmoud uit Erbil, Noord-Irak, werd er na 14 jaar herenigd met vader Najat. Die vluchtte, na vele martelingen, in '97 voor de geheime politie van Saddam. Zo'n hereniging lukt alleen als je het inburgeringsexamen met succes aflegt. Delir vertelt mij trots dat hij een 100-procent score haalde in de fototoets van markante Nederlandse plekken. Nu zit hij in het laatste jaar van MBO-niveau 3. Loopt stage bij kapsalon Lilo in de Lange Jansstraat. Is 'heel blij met de vrijheid in Nederland'. Knipt als een ervaren kapper. Voetbalt op zondagmiddag in Park De Gagel. Leest graag Nederlandse boeken.

Als ik hem een paar dagen later een boek breng, heeft hij baklava voor me gemaakt. Ik ontmoet Moeder Parzheen en vader Najat die kampen met de gevolgen van de martelingen. 'Maar je vergeet alles als je samen bent', zegt zijn vader blij. En Delir? De oud-student economie uit Koerdisch Irak wordt steeds meer een echte kapper. Die precies weet wat de kaler wordende klant nodig heeft. Een bemoedigend woordje en desnoods wat poeder voor de echt kale plekken.
(11 november 2014)


CORPORATIEBOBO'S AANGEKLAAGD
Om een wantoestand aan de kaak te stellen staat een journalist ook de methode naming and shaming ter beschikking. Spaarzaam toepassen, denk ik altijd. De laatste keer, op 18 augustus, veegde ik hier de vloer aan met vier woningcorporatiebobo's: Birgitte van Hoesel, Henk Peter Kip, Marco de Wilde en Liesbeth Marchesini; allen van, of voorheen, Mitros en Portaal.
Zonder mijn argumenten te herhalen kwam het hier op neer: ze maken er, vorstelijk betaald, een zooitje van. Ik had net zo goed BO-Ex, Groen West en SSH kunnen noemen. Dat Mitros en Portaal Utrechtse gemeenteraadsleden naaiden waar ze bij zaten, beschreef ik eerder op deze plek; zónder naming and shaming. Wat niet deugt in de sociale huursector wordt beschreven in het rapport van de Parlementaire Enquetecommissie Woningcorporaties.

Maar terug naar de 'aangeklaagde' bobo's. Twee van de vier (Kip en De Wilde) namen contact met mij op. Het leidde tot twee ontmoetingen die ik opende met de suggestie mij voor de rechter of de Raad voor de Journalistiek te dagen. Wat de heren niet wilden. De mannen toonden mij hun redelijkheid en bereidheid integer en moreel verantwoord te opereren voor de sociale huursector. Vooral Marco de Wilde was geschokt dat ik zijn integriteit ter discussie had gesteld. Beiden zijn overtuigd van het vele goede werk dat corporaties doen. En juist zíj dragen daar aan bij. Het waren prettige ontmoetingen met mannen die niet direct aan het gemiddelde arrogante, narcistische type in de corporatietop deden denken.
Maar elders? Wat te denken van de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties, gevestigd aan de Plompetorengracht? Die nodigde vorige week een van de narcistische zakkenvullers van de corporatiewereld, Willem van Leeuwen, uit voor een lezing. Deze Van Leeuwen stak een handdruk van 1 miljoen euro in zijn zak, betaald door Nederlandse huurders. Kip en De Wilde worden mijn helden als ze een actie tegen van Leeuwen en de Toezichthoudersvereniging beginnen. Als eerste zal ik het op deze plek melden. Mét complimenten.
(4 november 2014)


DE GEEST VAN MUSSERT
Hoe om te gaan met de historie van NSB-hoofdstad Utrecht? Hoe te oordelen over de naoorlogse taferelen waarin wraak en rechteloosheid zichtbaar waren? De anonieme grappenmaker die vorige week een pamflet verspreidde waarin de vestiging van een NSB-Museum op Maliebaan 35, het voormalige NSB-hoofdkwartier, werd aangekondigd, zet ons aan het denken. Het pamflet lijkt geschreven door een ervaringsdeskundige die het proces van uitstoting van nabij meemaakte. Ik citeer de derde alinea: 'Een aparte afdeling van het museum zal de verhalen van de (klein)kinderen van NSB-ouders behandelen. Hoe ze na de oorlog aan de ene kant gewoon nog van hun ouders hielden, zoals alle kinderen, maar hoe ze daarnaast te maken hadden met het maatschappelijk oordeel over dezelfde ouders, waardoor ze het gevoel kregen dat ze eigenlijk niet mochten bestaan en zich altijd moesten verstoppen.'

Ik bel een kleinkind van 'foute ouders' die beschadigd uit zijn jeugd kwam. Zou hij een idee hebben van de herkomst van het pamflet? Nee, weet nergens van. Wél weet hij dat het NSB-verleden van zijn opa het leven van zijn moeder en hemzelf grondig vergald heeft. Om zo'n herdenkingsplek voor de 'foute' kant staat hij niet te springen, 'omdat het gekken uitnodigt het nationaalsocialistische gedachtegoed te verheerlijken.'
Is wonen en werken op een 'foute' plek ingewikkeld? Ik bel de bewoners van Prinses Marijkelaan 4, het voormalige woonhuis van Anton Mussert. Het Engelse echtpaar Woolley kocht het huis in 1981 toen het in Nederland kwam wonen. Als Engelsen wisten ze nauwelijks wie Mussert was. Nee, de geest van de NSB-leider verpestte niet hun woonplezier. In het pand woonde en werkte tot 1981 dertig jaar lang een tandarts. Mevrouw Woolley: 'Ik had meer last van de geur van de tandarts die er jaren bleef hangen, dan van de geest van Mussert.'
De beweegredenen van de anonieme pamflettist ken ik niet. Maar hij/zij draagt op weg naar de 70e herdenking van de bevrijding nieuwe tinten grijs aan. Dat is de winst van dit gekke pamflet.
(28 oktober 2014)


SNELTROUWZAAL IN ROOMSE KERKEN
Op een gemiddelde mooie herfstzondag trekt een hardloopevenement als de Maliebaanloop meer volk dan alle katholieke kerken in de stad samen. Nadat ik de 10 kilometer van de Maliebaanloop had volbracht en thuis zat uit te puffen, drong het tot mij door: wéér niet aan mijn zondagse verplichtingen voldaan. Ik verdiepte mij prompt in de toekomst van de katholieke kerk hier ter stede. Wat -toegegeven- een beperkte interpretatie van de wereld der kerken is. Want de protestantse kerken in vele denominaties, de Anglicaanse Holy Trinity Church en evangelische gemeenschappen als Best Life Church, City Life Church en evangeliegemeente De Deur zien hun aanhang groeien.

Maar terug naar de Utrechtse katholieken. Geestdriftige pastores waren er de afgelopen jaren genoeg. Bevlogen actieve parochianen te over, inspirerende kerkgebouwen vol indrukwekkende details in overvloed. En toch... Toch liep de katholieke kerk leeg. Nu ligt de vertrouwelijke nota 'Een toekomstperspectief voor de Sint Ludgerus-parochie' voor me. Ik beschouw de kille cijfers. Antoniuskerk-Kanaalstraat, gemiddeld 90 zondagse kerkgangers, De Dominicus in Oog in Al 55. Stuk voor stuk schitterende gebouwen met een interieur dat om allerlei redenen nooit verloren mag gaan. Dit voorjaar raakte ik enthousiast door het interieur van de neogotische Josephkerk. En door de aanwezige parochianen. Het schitterende houtsnijwerk in de kerk moet door heel Utrecht gezien worden. Maar dat verandert niets aan 0 (nul) eerste Heilige Communies in de zes kerken van de Ludgerusparochie in 2013.

Zijn er methoden om deze kerken weer vol te laten stromen? Ik lees dat vorig jaar in de hele Ludgerusparochie 4 kerkelijke huwelijken werden gesloten. 4! Nou toonde Jan van Zanen zich laatst euforisch over de 'sneltrouwzaal' in het nieuwe stadskantoor. Mijn voorstel: zet kerken als de Joseph, de Jacobus in Zuilen en de Dominicus in Oog in Al in als nieuwe trouwlocatie. 'Snel en goedkoop trouwen'? Bel de Ludgerusparochie. Van de mooiste, historische locaties voorzien!
(21 oktober 2014)


'IK DURF HET BIJNA NIET TE ZEGGEN'
Door een speling van het leven maakte ik laatst in een ver Afrikaans land mee hoe een politieman zijn macht misbruikte en een deugdzame, onderdanige taxichauffeur 5000 Tanzaniaanse shilling (euro 2,40) uit zijn zak klopte. Corruptie in zuivere vorm. Wij, uit het gidsland, bemoeiden ons er uiteraard tegen aan. Waar de agent niet van gediend was. En het onbeschaamde, brutale gezicht van corruptie en machtsmisbruik toonde. 'Ik 5000 shilling in mijn zak gestoken? Ik stak geen 5000 shilling in mijn zak. U zag niets.' De taxichauffeur? Die onderging zijn machteloze lot met een gedweeheid waar je Europese maag van omdraait.

Onze ervaring in Tanzania heeft -gek genoeg- een parallel met wat zich afgelopen donderdag in de Utrechtse rechtbank voordeed. De gelijkenis zit 'm in de macht die een overheidsinstantie tegenover een burger toont. Want als een overheidsdienst als de politie niet de moed heeft een gemaakte fout te erkennen heb je een probleem. Als een aanpalende overheidsdienst, het Openbaar Ministerie, daarop háár macht gebruikt om de mogelijke fout van de collega's bij de politie te verdonkeremanen heb je een groter probleem.
Ik doel op de zaak rond Elwien Bendanon, portier van café De Kneus op de Nobelstraat. Politie en OM beschuldigen Bendanon van een mishandeling in mei 2012. Bendanon is overtuigd van zijn onschuld en betaalt daarom niet een voorgesteld schikkingsbedrag ter voorkoming van vervolging. Politie en OM lijken zich te ergeren aan Bendanons principiële opstelling en vertragen een oplossing. Nu al 2,5 jaar. Gelukkig is er de rechter die niet lijkt mee te gaan met dit staaltje machtsmisbruik. Politierechter Mr. A. Doekes schaamde zich openlijk voor slordigheid en traagheid van justitie en politie. 'Ik durf het bijna niet te zeggen', zei zij letterlijk toen ze de 2,5 jaar-termijn van deze zaak loopt, benoemde. En naast de rechter is er burgemeester Jan Van Zanen, die Bendanon de laatste maanden vijf keer sprak. Kan van Zanen één keer machtsmisbruik te lijf gaan?
(14 oktober 2014)


WILLEM GROOTSCHOLTEN, UTRÈGSE HISTORIE
Bekende taferelen herontdekken. Het is een manier om mijn band met de geschiedenis van onze stad spannend te houden. Neem Utrèg vanaf het water: hoe minder je door gracht- en singelwater vaart, des te groter blijkt de schoonheid. Nog niet ontdekte nisjes op de werven, niet eerder waargenomen gevelstenen, de gerestaureerde wallekanten van Tolsteeg- en Maliesingel. Na een bewogen serie Hollandse Zaken nam ik mijn collega's van Omroep MAX mee op een boottochtje. Neen, níét in mijn eigen kleine kajuitbootje. Dat scheepje ligt droog op de wal in Vreeswijk. We mogen namelijk, zonder vergunning, niet in eigen stad liggen.
Maar sloepenexploitant Mike van Exel van Botenbiz had zijn goed onderhouden sloep voor ons te huur. Met hem voeren mijn collega's, niet-Utrechters, en ik op de laatste zachte nazomerse dag door grachten en singels. Ik vertelde over mensen en gebeurtenissen in het recente en verre verleden. En raakte in de nazomernevel, met een pilsje te veel op, onder de indruk van mijn eigen verhaal en de stad.
Het perspectief van de zomer van 2014 ontstond toen we langs coffeeshop Andersom aan de Vismarkt voeren. Ik vertelde over Willem Grootscholten, portier. Bij het Wed verlieten we Mike's sloep en liepen terug richting Vismarkt. Voor Andersom sprak Maceo Esajas, collega van Grootscholten, mij aan. Toen trok de hele rampzalige zomer voorbij. Maceo vertelde me dat hij juist die middag in crematorium Noorderveld in Nieuwegein met 80 dierbaren afscheid had genomen van de bij de MH17-ramp omgekomen Willem. In Hilversum, zei Maceo, hadden ze Willems vrijwel ongeschonden lichaam geïdentificeerd. Nu was er dus de crematie geweest. Hij vertelde het me allemaal op de plek waar Willem sinds jaar en dag met zijn imposante lijf de gang van zaken regelde. Vanuit Noorderveld was er een live stream voor Willems weduwe Christine op Bali geweest. Na Maceo's verhaal wist ik dat de betreurde Willem Grootscholten bij de rijke geschiedenis van onze stad hoort.
(7 oktober 2014)


REPUTATIEMANAGEMENT IN HOOGMOED EN HEBZUCHT
Laatst schreef ik over de niet nagekomen belofte van Rabo-directeur Rien Nagel. Nagel was onbereikbaar voor een ondernemer die meedogenloos werd aangepakt door Rabo's incasso-afdeling Bijzonder Beheer. De ondernemer typeert Rabo-bankiers als 'schofterig, onbetrouwbaar volk'. Dezelfde dag belde een Rabo-communicatiemedewerker: 'Cees, breng deze man alsjeblieft met ons in contact'. Resultaat? De dreigende veiling van 's mans bezittingen werd geannuleerd. Mooi voor de ondernemer. De vraag is: drukt deze milde opstelling van Rabo oprechte betrokkenheid uit? Of doen calculerende reputatiemanagers hier aan damage control? Wat te denken van het feit dat de bank de man de mond snoert? Hij mag met mij, de journalist aan wie hij zijn sores vertelde, geen inhoudelijk woord meer wisselen.

Vandaag neemt Rinus Minderhoud, opvolger van Piet 'liborfraude' Moerland, afscheid van de torens Hoogmoed en Hebzucht aan de Croeselaan. Minderhoud informeerde mij laatst persoonlijk over de gevolgen van de demonstratieve zelfmoord van Nick van Leeuwen op de stoep van de bank. De interne Rabo-procedures zijn aangescherpt. Bij een wanhoopsteken van een klant moet Bijzonder Beheer de klant adviseren hulp te zoeken bij huisarts en familie. Dat Van Leeuwen diep in de financiële shit raakte door een hypotheek van 6 ton bij een jaarinkomen van 10.000 euro? Of de bank hiermee haar zorgplicht had verzaakt? Op die pijnpunten ging Minderhoud niet in: 'Ik bescherm de privacy van de relatie Nick van Leeuwen-Rabobank'. Maar Nick van Leeuwen wil juist openbaarheid, blijkt uit zijn afscheidsbrief. Rinus Minderhoud vond sommige van mijn vragen onkies en niet passend bij 'integere journalistiek'. Hij adviseerde me dringend: 'Laat de zaak Nick van Leeuwen vanaf nu rusten'. Moet ik vanaf nu ook het schenden van de zorgplicht door Rabo laten rusten? De werkwijze van de medewerkers bij Bijzonder Beheer? Zal ik voortaan zwijgen over narcistische bankiers en hun gebrek aan empathie? Zal ik stil zijn over bankentoppers die wanhoop en waanzin van hun klanten buiten zichzelf leggen?
(30 september 2014)


ALS JE SEKS NOG MET EEN X SCHRIJFT
Toen ik over de Croeselaan langs de Jaarbeurs fietste, wandelden duizenden leeftijdgenoten richting 50Plus-beurs. Ik betrapte me op de gedachte dat ik niet bij hen hoor. Stompzinnig, want ik bén 50Plus. Sterker, ik ben 60Plus. Om mezelf meer seniorenbewustzijn bij te brengen, verdiepte ik mij daarom in de 'Snorgids voor mannen van 60+', een boekje dat dit weekend door de kleine Utrègse uitgeverij Snor werd gepresenteerd. En? Het gidsje is een aanrader. Relaxt en troostend geschreven met tal van waarnemingen die het leven van de ouder wordende mens typeren. Voorbeeldje? Je weet dat je 60 bent als je seks nog als 'sex' schrijft. Klopt. Ook ik ben geneigd 'sex' te schrijven. Laten we het de 'X-factor' van de 60+-generatie noemen.'

In de Snorgids wordt de lezer spelenderwijs in 112 pagina's door vele gemoedsgesteldheden en fasen van het ouder worden geleid. De illustraties en lay-out maken het lezen tot kijkplezier. Er zijn filosofische uitstapjes, praktische adviezen en gezondheidstips. Door de tekst van Henny de Vos word je geprikkeld na te denken over je eigen rol. Wat deze man die zichzelf geen 60-plusser waant, nodig heeft. De lezer kan in de tekst zijn eigen tegenspraak mobiliseren. Zo verging het mij tenminste. '60 oud? 60 is het nieuwe 50', lees ik op de achterflap. Was je vroeger boven de 60 dood, nu ga je een heel leven tegemoet. Na lezing was mijn ontkenningsfase ten einde. Want ook deze zin verleidde mij: 'Hoe ouder, hoe gelukkiger'.

Een constatering in het hoofdstukje over relaties wil ik u niet onthouden. Uit onderzoek blijkt dat alleenstaande babyboomers het liefst weer met een partner de 'derde levensfase' doorlopen. 'Verstandig', lees ik, want singles leven korter dan stellen. 'Ze hebben meer stress, drinken meer, eten ongezonder en zorgen minder goed voor zichzelf.' Het doet me denken aan die uitspraak van 'verouderingsprofessoor' Rudi Westendorp. Hij zei ooit: 'Voor ouderen is alleen zijn dodelijker dan roken'. Nou heb ik een LAT-relatie. Zou die ook onder 'de stellen' vallen?
(23 september 2014)


HEUVELRUGGERS OP JIHADREIS
Volgens de AIVD zijn er drie regionale netwerken van moslim-extremisten. Midden Nederland is er een. Zeist, Hilversum, Amersfoort, Huizen en Utrecht vallen onder het gebied. Ook de gemeente Utrechtse Heuvelrug (Doorn, Driebergen, Maarn, Leersum, Amerongen) hoort er bij. En, niet te vergeten, Soesterberg waar vandaan bekeerlinge Angela B. richting het kalifaat vertrok. Tegenover haar vertrek staat een potentiële jihad-ganger uit de Utrechtse Heuvelrug die uiteindelijk niet ging. Dat laatste bericht in de zaterdagkrant verbaasde me vanwege de onschuld die er aan kleefde. Waarom ging hij bij nader inzien toch maar niet op Jihadreis? Het bericht meldt dat de politie het deze minderjarige zou hebben afgeraden...

In de barre tijd waarin IS en Jihadreizigers als het grootste kwaad van de wereld worden beschouwd, klinkt dit erg keurig en onschuldig. Maar wellicht is het de perfecte illustratie van hoe dun de lijntjes zijn: tussen een tocht richting de hel op aarde en lekker thuis op de groene heuvelrug. Hoe zou het gegaan zijn? Een agent uit een van dorpskernen praat vastberaden en helder op de jonge radicaal-met-baard-in-djellaba in. Die potentiële jihadist is al maanden in de weer het negatieve (extreem geweld, ontberingen, buitengewoon nare mensen, de naderende dood) weg te redeneren. Maar dan is er de diender van de Heuvelrug. 'Zou je dat nou wel doen, jongen', bast hij. Een paar dagen later bij een nieuw huisbezoek gooit de puber de handdoek in de ring.

Het stelt een beetje gerust dat ook hier de wetten van puberteit en opvoeding gelden. Ik ben blij voor de jongen en zijn ouders dat de enkele reis naar het slachtersparadijs niet doorging. En ik ben blij voor al die mensen, onder wie ik zelf, die angstiger worden. We kunnen erop vertrouwen dat niet alle jongens die hun reet met Nederlandse normen en waarden, mensen en instituties afvegen, bloeddorstige jihadisten zijn die een enkeltje paradijs ambiëren.
Het kán goed komen. Dankzij de wouten van de Heuvelrug.
(16 september 2014)


HET VERMOGEN VAN RIEN NAGEL
Directeur van Rabobank Utrecht was tot vorig jaar Rien Nagel. Je weet inmiddels hoe Rabobank onderneemt. Nagel is ook lid van de Utrecht Development Board. Wat dat is, weet je waarschijnlijk niet. Al geeft een clubje dat zichzelf board noemt een visitekaartje af. Maar Nagel is dus vooral 'Raboman in hart en nieren', zoals de board-website meldt. In zijn nieuwe hoedanigheid als lid van Rabo's Raad van Bestuur zag ik Nagel donderdag in Nieuwsuur. Hij reageerde op de meedogenloze opstelling van Rabo's afdeling Bijzonder Beheer: kleine en middelgrote ondernemers in betalingsproblemen worden kapot gemaakt. Rabo's motief: de bank verdient er te weinig aan. Rien Nagel (jaarsalaris zonder bonus euro 884.000) reageerde. En sprak sympathiek over 'een relatie voor het leven'. Voorts staat Rabo 'elke dag klaar om te luisteren'. Hij leek les te hebben gehad van de reputatiemanager van de bank. Gaf fouten toe ('Ze zijn door de bank niet goed geholpen.'), deed boete ('Dat trekken we ons aan') en toonde verbaal goede bedoelingen ('We doen er alles aan wat in ons vermogen ligt'). Én hij zei dat ondernemers in diepe problemen hem mogen bellen.

Ik ken vele ondernemers met klachten over Rabo's Bijzonder Beheer. Een van hen probeert Nagel sindsdien aan de telefoon te krijgen. De ondernemer is woedend, omdat Rabobank volgens hem valsheid in geschrifte heeft gepleegd. Hij noemt bankiers 'onbetrouwbaar volk' en vindt het 'schofterig' dat een bank 'mensen mag beroven'. Komt Nagel zijn donderdag in Nieuwsuur gedane belofte na? Op het moment dat ik dit schrijf, maandagavond half negen, niet. In drie telefoontjes poeierden Nagels ondergeschikten de ondernemer af. 'We zijn er voor mooi weer en voor slecht weer', had hij nog in Nieuwsuur gezegd. De Rabotop belooft mij al anderhalf jaar openheid over de financiering van de man die voor de bank een eind aan zijn leven maakte. Nagels hoogste baas Minderhoud zei mij drie weken geleden de zaak uit te zullen zoeken en mij uit te nodigen. Benieuwd of hij zijn woord wél houdt.
(9 september 2014)


GAZA EN IS IN OVERVECHT
'Homo' riepen ze uit het open raampje van de langsrijdende VW Golf. Dat was alles, afgelopen donderdagavond tegen elven, op de grens van Vogelenbuurt en Tuinwijk. Terwijl wij, mijn meisje op de bagagedrager, huiswaarts fietsten: 'Homo'. Het autootje vervolgde snel zijn weg. Ik moet toegeven, als het nodig is staat zij haar mannetje, maar dat mijn vriendin er mannelijk uitziet? Integendeel. We vervolgden onze weg en stelden thuis vast dat heldenmoed en doodsverachting van de roepende jongens nog niet het benodigde jihad-peil heeft. Nee, die zijn niet toe aan een enkele reis Raqqa, gevolgd door een enkele reis hemel. Alles voor de in hun ogen goede zaak. Het stelt gerust. Zo lang je op de Van Humboldtstraat in Utrèg een langsfietsende journalist voor homo uitmaakt, ben je geen hardcore jihadist.

Maar wat drukten de jongens met hun kreet uit? Ik kan slechts gissen. Vorige week maakte ik bij de Overvechtse Omar Al Faroukmoskee opnamen voor het MAX-programma Hollandse Zaken. De aflevering 'Angst in de Polder' werd woensdag uitgezonden. Daarin ook gesprekken met moskeebezoekers. Het merendeel van de gelovigen nam krachtig afstand van de terreur die uit naam van de zuivere islam gepleegd wordt. 'Het doden van onschuldige burgers heeft niets met islam te maken. De gasten die terugkomen uit Syrië en Irak meteen Nederlanderschap afnemen.' Een kleine groep jongens putte zich uit in complotverhalen ('Isis is een opzetje van Amerika en zionisten'), klachten ('We worden altijd achter gesteld en gediscrimineerd') en provocerende stukjes toneel ('Ik ben elke dag gelukkig met nul euro op zak, elke dag die ik van Allah krijg'). Wat me wél raakte was hun heilige overtuiging dat Nederland selectieve verontwaardiging toont. IS bombarderen om Koerden en Yezidi's te redden, maar niet Israël dat kinderen in Gaza vermoordt. Wél de onthoofde journalist betreuren, maar niet de Palestijnse kinderen. We toonden de opvattingen van islamitische Utrègse jongeren. Maar om mij dan met 'homo' toe te roepen? Een raadsel.
(2 september 2014)


MOZES, MOHAMMED EN JEZUS BIJ VV HOOGRAVEN
De kunst van lang in dezelfde stad wonen is geheimen ontdekken, terwijl je alle hoeken en gaten denkt te kennen. Je moet de band met je stad spannend houden. Wat dat betreft is het net een relatie. Zondag, in Gamma-Oudenoord, nam ik iets nieuws waar, terwijl ik de Gammel, zoals wij thuis zeggen, toch al lang ken. Vanwege de 50% sluitingskorting liep het er storm. In 30 jaar had ik er niet eerder zo veel mensen gezien. Het was er druk als...in een zondagse kerk in de jaren 60.

Te druk. Dus bezocht ik een andere bekende plek met, mogelijk, nieuwe geheimen. Ik ging naar het hoofdveld van de Marokkaanse voetbalvereniging Hoograven, vlakbij de roeiverenigingen. Het bijzondere aan de club is het Marokkaans-islamitische karakter, met een Nederlandse voorzitter, Utrechter van het Jaar Paul Verweel. Ik proefde de sfeer bij de Utrègse amateurclub waar geen bier maar geurige Marokkaanse muntthee wordt geschonken.
Langs de lijn had ik er de gebruikelijke babbeltjes over de kwaliteit van de spelers en de kwaliteit van de scheidsrechter: scheids prima, spelers minder. Vv Hoograven-Sporting'70 eindigde in 3-4. Echt spannend was het niet. Toen ontmoette ik Mohammed en Abdel. Ik dacht: waar kun je beter polsen of Utrègse polderislamieten sympathie voor de hooligans en koppensnellers van het kalifaat kunnen opbrengen dan achteloos langs de lijn in Hoograven? Ze vinden IS maar niks. Wel kreeg ik een spoedlesje theologie. Want dat de Koran zou oproepen ongelovigen te doden? Echt niet waar. Dat de God van de joden, moslims en christenen steeds een andere God is? Nee, dat had ik niet goed begrepen. Want hadden niet én Mozes én Mohammed én Jezus gesteld dat er slechts één God is, kreeg ik van Marokkaanse voetballiefhebbers te horen. Dus, zeg nou zelf, dan kúnnen er niet dríé Goden bestaan. Wie dan de enige juiste God is? Daarvoor moet ik binnenkort terug naar het hoofdveld van vv Hoograven. Dan kan ik meteen andere geheimen van islamitisch Utrèg ontrafelen.
(26 augustus 2014)


IR. BRIGITTE VAN HOESEL MBA, HENK PETER KIP, MARCO DE WILDE
Ze heten 'ir. Brigitte van Hoesel MBA', 'Henk Peter Kip', 'Liesbeth Marchesini' of hebben andere namen. Ze zijn inmiddels met duizenden. Ze volgden cursussen reputatiemanagement om zichzelf mooier te verkopen dan ze zijn. Waarna ze hun imago om de haverklap toetsen. Bij het woord ethiek grinniken ze dat het 'in' is om er 'van gedachten over te wisselen'.

Ik heb het over de bazen in de corporatiesector. Ze werken in onze regio bij Mitros, Portaal, Bo-Ex, de Seyster Veste, GroenWest en vele andere corporaties. Ze worden niet gecontroleerd door de gemeenteraden. Ze leggen exorbitante huurverhogingen op: vorige maand tot 6,5 procent. Ze leveren zich uit aan de banken. Weten niet hoe hun huurders en de huizen waarin die wonen er aan toe zijn. Ze verkopen huurwoningen om hun riante salarissen uit te financieren. Van de idealen van de oprichters van de woningbouwverenigingen, twee generaties geleden, hebben ze nooit gehoord.

Ze prijzen zichzelf zo aan: 'Ik voel me thuis in de rol van leider. Daarbij heb ik een goed en vaak bewonderend oog voor de kwaliteiten van de teamleden. Tegelijkertijd ben ik kritisch en besteed ik graag aandacht aan hun (en mijn) ontwikkelingsmogelijkheden. Mensen vinden mij innemend, oorspronkelijk en inspirerend. Ik committeer mij sterk aan de opdracht waar een organisatie voor staat en geef daar graag een eigen draai aan.' De woorden zijn afkomstig van de voormalige directeur van Portaal-Utrecht, Marco de Wilde. Hij begon bij Portaal-Utrecht op 1 februari vorig jaar. Op 1 april dit jaar vertrok hij met de mededeling: 'Rustig op zoek naar nieuwe kriebels.'

Deze krant publiceerde laatst inkomensgegevens waaruit blijkt dat de corporatiesector niets leerde van de eindeloze reeks onthullingen over corruptie, misleiding, zelfverrijking, wanprestaties en vriendjespolitiek. Over het bedrag dat Marco de Wilde uit de zakken van de huurders meekreeg, las ik nog niets. Ik vermoed dat De Wilde ook daar zijn eigen draai aan gaf.
(19 augustus 2014)


HET WIL MAAR GEEN PRETTIGE VAKANTIE WORDEN
De dagelijkse bijlage van deze krant 'Zomer 2014 in Nederland' is aan mij besteed. Ik lees over landgenoten die vakantie-avonturen beleven. En fantaseer er even op los. Maar vakantie zit er voor ons nog niet in. Zelfs ons bootje ligt deze zomer in Vreeswijk aan de wal te wachten op tochtjes door singels en grachten. Ligt het aan mijn somberheid en aan onze verbouwing thuis dat deze zomer een andere sfeer ademt dan voorgaande zomers? Dichtbij is het overlijden van vrienden en kennissen. Dichtbij zijn ook de vele verhalen en beelden van oorlogen veraf. Word ik met het ouder worden zó stemmingsgevoelig dat ik mijn eigen sombere stemming projecteer op de wereld en de stad om me heen? Nee, het zit anders. De feiten zíjn somber, deze zomer.

Ik had nog zo geprobeerd er een beetje een vakantiezondag van te maken: potje ouwe mannen-voetbal bij Sporting. Daarna met mijn meisje -terug van het baantjes trekken in het Krommerijnbad- een muurtje behangen. Maar later op de dag kwam de Gaza-oorlog, na de drie grote steden, ook de Domstad in. Een demonstratie voor vrede in Gaza! Vrede in Syrië. Vrede in Irak. In Oekraïne.
Daarna waren de sociale media meer binnen handbereik dan goed voor me is. Zo verdwaalde ik later die zondag via facebook in Youtube-filmpjes. Niet van ontregelende muziekacts op pleinen wereldwijd, schattige peutertjes of verschillende diersoorten die het verrassend goed met elkaar vinden. Ik verzeilde in executies uitgevoerd door ISIS. Althans, dat wordt gesuggereerd. Exacte tijdstippen en locaties ontbreken. Over de authenticiteit kan ik geen zekere uitspraak doen. De jongens en mannen die hun dood tegemoet gaan, de omgeving en de onherkenbare daders ademen de sfeer van de Arabische wereld: Syrië, Irak. Drie minuten vertoefde ik er. Gruwelijk, onmenselijk, barbaars. De jongens en mannen worden door het hoofd geschoten, waarna de dode lichamen onder vuur worden genomen. Het beeld laat me sinds zondagmiddag niet los.
Het wil dit jaar maar geen prettige vakantie worden.
(12 augustus)


MARSEPEIN EN GAZA OP HET MUSEUMPLEIN
Marsepein wordt duur dit jaar. Het bericht van gisteren over de stijgende amandelprijs door de mislukte amandeloogst in Californië is een vooraankondiging van hogere prijzen van boterletters met amandelspijs en marsepein. Niet Zwarte Piet, maar Sint werpt deze zomer al zijn schaduw richting december. Het komkommerbericht over marsepein zette me aan het denken. Dit is immers een gebruikelijk patroon in nieuwsluwe zomermaanden. Na zo'n bericht nemen we een nipje van een koude rosé en vieren verder vakantie.
Deze zomer is anders.
Het WK-voetbal bracht volken en landen ontspanning en plezier. In de weken na het wereldwijde voetbalfeest lijkt meer oorlog te worden gevoerd dan ooit. Desmond Morris beschreef het al in The Soccer Tribe: voetbal is gesublimeerde oorlog. Nu staat de mensheid elkaar weer met wapens naar het leven. De ontreddering rond de neergeschoten MH17 zijn we nog niet te boven of de oorlog in Gaza hoort bij ons dagelijks nieuws. Kort na het amandelspijsnieuwtje zag ik een beeld van de driejarige Ali die niet levensgevaarlijk gewond een ziekenhuis in Gaza werd binnengebracht. Het jongetje was te veel in shock om zelfs te huilen.

Ali deed me denken aan de Saïd van 10 uit Amsterdam. Eén van de kinderen die ik zondag op het Museumplein geschminkt zag worden. Nep bloed, imitatiewonden en zwarte vegen maakten van dit Amsterdammertje en zijn leeftijdgenootjes nepslachtoffertjes van Israëlische agressie. De kinderen werden opgetild, op een brancard gelegd en tijdens een demonstratie door de stad gedragen. Een akelig, naar soort protest vond ik. Heel Nederlands vroeg ik me af of dit opvoedkundig verantwoord was. Maar Saïd vertelde mij dat hij toch al enge dromen over Gaza heeft. En deze rol wilde hij graag spelen.
Het marsepeingehalte van mijn blik op de wereld drong tot mij door. Luxe vragen stel ik, verwende man die te weinig oorlog meemaakte. Die in het misverstand leeft dat vrede en beschaafde omgangsvormen standaard zijn.
(5 augustus 2014)


EEN OBSERVATIE ROND ROUW EN TROOST
Edu Nandlal deed een subtiele observatie rond de vele uitingen van rouw en troost. En rond alle gevoelens die daar bij horen. De eigenaar van schoonmaakbedrijf Voordorp, wijk C-bewoner en oud-FC-voetballer is een van de 11 overlevenden van de vliegramp op Zanderij, Suriname 1989. Bij de jaarlijkse herdenkingen ontmoette Nandlal familieleden van medereizigers die wél het leven lieten. Familieleden die door het diepste verdriet heen gingen. Hij troostte, omhelsde nabestaanden, haalde een glaasje water, luisterde. Edu deed wat wij allen zouden doen: hij leefde mee.

Nederland toonde zich met stille tochten en het massale eerbetoon langs A2 en A27 van de meest meelevende kant. 'Indrukwekkend en waardig', hoorde je veel niet-Nederlanders die getuige waren van onze Dag van Nationale Rouw zeggen. Indrukwekkend en waardig. Dat zeker. Maar hoe diep kon Nederland écht meeleven? Nandlal schetste de grenzen. De pijn van de ouders, broertjes, zusjes en echtgenoten van de Zanderij-slachtoffers écht navoelen? Dat lukte Nandlal niet. Maar pas nadat het noodlot hem zelf trof, werd hij zich daar van bewust. De man die de vliegramp overleefde en gehandicapt raakte, vernam 10 jaar later dat bij een van zijn 3 kinderen een tumor op de hersenstam was geconstateerd. Riva, 5 jaar oud, zou gaan overlijden. 'De pijn die toen kwam. Toen pas voelde ik echt de pijn van de mensen met wie ik jaarlijks de luchtramp herdacht. Toen pas. Omdat het zo dicht bij me kwam.' Edu schetste in zijn eigen authentieke woorden de grenzen van meeleven met mensen die door het noodlot zijn getroffen. Hij deed dat op de milde toon die hem eigen is. Constaterend en emotioneel duidend. Ik en de kijkers naar het programma waarin hij zijn verhaal deed, werden er een beetje wijzer van. Want hoe verwarrend waren de afgelopen 11 dagen? We rouwden collectief, terwijl het dagelijks bestaan met boodschappen doen, werk, studie, vuile luiers, koken, cafébezoek, verbouwing en vakantie voortging.
(30 juli 2014)


VLUCHT MH17 EN ONZE VERLOREN ONSCHULD
Aan de Vismarkt bij coffeeshop Andersom kocht ik jaren geleden een stickie. Willem Grootscholten was er portier. Met deze 'kleerkast van een man' had ik een babbeltje en als de meeste door spierbundels, tatoeages en kale hoofden getekende portiers bleek Willem de vriendelijkheid en communicatie zelf. Tenzij je hem als lastige klant uitdaagde, vermoedde ik. Maar Willems ogen deugden, een prettige open blik. Ook als ze in speurstand stonden. Van mijn aankoop werd ik trouwens niet echt stoned. Wel leidde het blowtje tot een vriendelijk contact met Willem. Ik liep of fietste nog vaak langs de coffeeshop en steevast stond hij er voor de deur. Altijd een groet van twee kanten, tenzij de begroeting smoorde in zijn blik in speurdersstand. Want Willem was ook een scherp waarnemer.
Tot afgelopen vrijdag wist ik van hem niet veel. Zijn herkomst schatte ik in op het Westland, waar de Grootscholtens een gerenommeerde tuindersdynastie vormen. Mogelijk trokken zijn ouders, als vele Westlandse tuinders in de jaren 60, naar het gebied tussen Harmelen en Utrecht waar Willem opgroeide.
Ik las sinds 'vlucht MH17' veel over Willems levensgeschiedenis, zijn carrière in het leger, de dakloosheid en zijn herstel door zijn werk bij Andersom. Maar vooral over de droom die hij achterna ging: een lieve vrouw op Bali. Vlucht MH17 zou hem naar een nieuw bestaan vervoeren.
Nederlanders als Willem Grootscholten kunnen niet langer over de wereldgeschiedenis heen naar hun droombestemming vliegen. We zijn onze onschuld definitief kwijt. Willem werkte in Utrecht, het grootste, vriendelijke dorp van een klein land dat tientallen jaren in onschuld leefde. De onschuld waren we na twee politieke moorden al kwijt. Nu komt er de vliegramp in Oost-Oekraïne overheen. Mijn gevoel zegt me dat de impact ervan de trekken zal krijgen die nine-eleven op de Verenigde Staten had.
Als ik in het vervolg langs Andersom fiets, denk ik aan Willem, zijn droom en onze verloren onschuld.
(22 juli 2014)


DE GAMMEL MOET BLIJVEN
'Mooi hè, de hele vakantie extra voordelig klussen.' Je ziet de Gamma-tekstschrijver glimlachend verleidelijke positivo-zinnen aan het beeldscherm toevertrouwen. Een beetje modale klusser, of in jaren 70-taal doe-het-zelver, trapt daar in. Die Gammakrantjes staan trouwens vol pareltjes van copywriting. Alleen de term 'Zomertoppers' al. Freddy Heineken, die zijn bierbedrijf met simpele oneliners naar de wereldtop stootte, zou er jaloers op zijn geweest. Dat zeg ik. Taalkundige briljantie in drie woorden. De Gamma, een wonderlijke combinatie van een gat in de markt, geniale klantenbinding, de kracht van simpele taal en de universele behoefte om je huis of kamer te verfraaien. Zodra je er een beetje voor openstaat is deze bouwmarkt poëzie, gegoten in cement en verf.
Vorige week zondagmiddag bevond ik mij tegen sluitingstijd tussen verf en elektra van de Gamma aan de Oudenoord, de vestiging die eind augustus moet sluiten. Ik was er uiteraard niet voor een 10 liter-emmer latex van het huismerk. Goedkoop is duurkoop, ook een typisch Gammel-kenmerk. Ik was er voor een potje radiatorlak op waterbasis, wat kwasten en schakelaars. Maar ik was er vooral om nog één keer die typische sfeer van de Oudenoord-vestiging op te snuiven, de plek waar ik 30 jaar geleden bij onze eerste verbouwing kind aan huis was. Nog één keer de stuntprijzen uit de voordeelbakken te aanschouwen. Nog één keer die verfmengmachine zien. Want binnenkort hoort de Oudenoord-vestiging in het rijtje niet meer bestaande gebouwen waarin ik de weg zo goed ken. Een behoorlijk melancholisch gevoel, kan ik je melden. Met al dat waarnemen en mijmeren werd het 1 minuut over 5. Mijn blik radiator lak moest nog gemengd in de kleurcode Ral 9010! Vivian van de verfmengservice bood raad. Dat het na sluitingstijd was? Met een vanzelfsprekende klantvriendelijke houding bracht ze mijn lak op kleur.
De Gammel aan de Oudenoord moet blijven. En als ie dan toch dicht moet, heropenen graag in het oude Lubro-pand, 200 meter verderop.
(15 juli 2014)


HENNIE, EEN MEISJE UIT WIJK C
'De belangrijkste bijzaak van het bestaan' lijkt dezer dagen hoofdzaak. Toch gaat het echte leven onverbiddelijk door. Neem het leven van Hennie Stuivenberg uit Groenekan. Lang voor Rinus Michels Nederland in de jaren 70 onderwees dat Voetbal Oorlog is, had Hennie door dat je met oorlog niet moet spotten.
Dat besef vond zijn oorsprong op de Oudegracht bij de Waterstraat, 1954. Daar zagen Hennie, 14 jaar oud, en Jan (27) elkaar voor het eerst. Met Jan trouwde ze en kreeg ze twee kinderen. En ze kreeg zijn oorlogstrauma's erbij. Het jonge meisje dat in het na-oorlogse Wijk C al de minder schilderachtige kanten van de volksbuurt had meegemaakt, had nu een beschadigd mens als levenspartner. Jan had eind jaren 40 als soldaat tijdens de politionele acties in Nederlands-Indië gevochten. In de strijd tegen de Indonesische nationalisten had hij gruwelijkheden meegemaakt. De herinnering aan dood en verderf tekenden zijn verdere leven.
En het leven van Hennie. Want Jan herbeleefde in nachtelijk Groenekan de gevechten rond Semarang, Java. In de woonkamer. Nachten met hinderlagen, slachtoffers en daders. Dan riep hij: 'Klaas in die hoek! Piet daar! Schieten! Open vuur!'. Waarna hij in elkaar zakte en als een kind begon te huilen. Hennie was zijn getuige.
Het begrip trauma was in de jaren 50 en 60 onbekend. Jan kropte de afgrijselijke herinneringen op. Hij leed fysiek. En in zijn hoofd. Als vrachtwagenchauffeur werd hij arbeidsongeschikt verklaard. Dat was geen leven, maar uitgesteld sneuvelen. Decennia lang. Tot zijn overlijden in 2006.

Hennie vertelde mij het verhaal van Jan en haar gezin. En deed een oproep aan de vrouwen van de veteranen. Ze komt in actie, want het levensverhaal van de vrouwen van de getraumatiseerde 'jongens' bleef te lang stil. En moet defensie niet minstens ook een béétje met hen rekening houden? Morgenavond om 20.25 vertellen en Hennie en andere weduwen hun verhaal in Hollandse Zaken van MAX. Al is Nederland niet in de stemming om hun verhaal te horen, het moet gehoord worden.
(8 juli 2014)


DE iPHONE VAN MUSSERT
Vorige week verscheen het boek 'Recht te voet', ondertitel: 'Vreemde vogels en vrije geluiden uit juridisch Utrecht'. Ik had er een mooi verhaal over het Utrègse befgajus in willen schrijven. Maar ja, ik werd niet gevraagd; mijn nederigheid opnieuw beproefd. Dus rest nu slechts lezen en kijken in een bundel over wijze, karaktervolle magistraten en advocaten en benepen, foute juridische types. Waarvan er in de loop van de Utrechtse geschiedenis velen waren. Wil je bijvoorbeeld nu eindelijk eens weten naar wie toch de Zuilense Hubert Duyfhuysstraat is genoemd? 'Recht te voet' beschrijft hem: Duyfhuys was een geboren Scheveninger die zich in onze stad in de tumultueuze 16e eeuw inzette voor godsdienstvrijheid en religieuze vrede.
In elk hoofdstuk krijgt de lezer een wandeling langs juridische hoogte- en dieptepunten van onze stad aangeboden. Een tip voor zaterdag aanstaande: voorafgaand aan Nederland-Costa Rica bij een van de tientallen cafés in de binnenstad, maak je een wandeling uit deze bundel. Als je wat pauzes inlast, ontdek je al lezend ook gedurfde, verborgen grappen. Die ik toeschrijf aan medesamensteller en beeldredacteur Willem Noyons. Noyons liet zijn speelse geest op het boek los. Ik verklap één grap. Op een foto van NSB-leider Mussert en SS-Hauptsturmführer Brendel aan de Maliebaan kijkt Mussert toe als de SS'er een apparaatje in zijn linkerhand demonstreert. Bijschrift: 'Hauptsturmführer demonstreert NSB-leider een nieuwe iPhone'.

De mensen achter de bundel zijn juristen als de oud-deken van de Utrechtse advocatuur Willem Bekkers. En dus Willem Noyons van de Biltstraat, een ontwerper die vooral voorwerpen bedenkt waarin beweging zit. Noyons is een van de smaakmakers van onze stad. Al zullen velen hem niet kennen. Naast zijn ontwerpwerkzaamheden bewaart Noyons de erfenis van zijn vader Jan, ontwerper van vele katholieke objecten als monstransen, kelken en sieraden. Noyons junior houdt van zijn stad. En van een foute grap waarin nazi's figureren.
(1 juli 2014)


EEN VOL MUZIKAAL WEEKEND
Het was een lang en vol muzikaal weekend. Dat in TivoliVredenburg begon. Bij de duizenden aanwezigen las je de trots in de ogen. Alsof het Utrechtse volk in de loop van de avond ging voelen dat hier een legendarische openingsavond gaande was. Legendarisch, maar anders dan die eerste openingsavond, 26 januari 1979.

Wij hoorden en zagen Dotan. Janine Jansen. Perquisite en Kris Berry. Een veelzijdige programmering en een centrale hal waarin de zon almaar verder zakte. Wat tussen de optredens een indrukwekkende, steeds weer andere lichtval opleverde. Het broodje rundvleeskroket paste in de kwaliteit van de avond. We keken vanuit de 'vier-op-een-rij'-achtige ronde ramen op de hoogste verdieping richting Hilversum. En wachtten in gezelschap van architect Hertzberger geduldig in een van de vele rijen voor de zalen. Op de trapjes van de Grote Zaal vonden we plek. Daar werd mijn rechtervoet geplet door de linkerbil van een mij bekende trompettist. Het achterwerk van de vrouwen die moesten inschikken bleek toch weer smaller dan die vrouwen zelf vermoedden. Met al dat proppen ontstond de saamhorige sfeer waarin de gevestigde muzikale orde van het Radio Filharmonisch zich verbond met de vernieuwingsdrang van Kyteman. Die zijn blazers en violisten de te spelen partijen en toonsoort liet voorspelen. Tijdens het concert! Wat ook visueel een heerlijk kruip-door-sluip-door van muzikanten opleverde. Het werd een mega-optreden dat ons raakte, ontroerde. Met tempowisselingen, subtiliteiten en dan weer een muur van muziek waaruit een gevoelig pianostukje voortkwam. Hoe vernieuwend kan muziek zijn...

Toen we in de nacht naar huis fietsten wilden we meer. Wat we rond kerktijd zondagochtend in de Biltse Patioschool kregen. Andrea Hessing organiseerde er een benefietconcert. Twintig amateurs en professionals zongen en speelden 870 euro bij elkaar voor Syriërs in een vluchtelingenkamp aan de Turkse grens. Wat de overeenkomst tussen TivoliVredenburg en het Biltse benefietconcert was? De saamhorigheid.
(24 juni 2014)


DE MENSHEID WIL BELAZERD WORDEN
De Utrechtse woningcorporaties betekenen steeds minder voor huurders en steeds meer voor de financiële elite. Ik betoogde het hier eerder. Zou de Parlementaire Enquête Woningcorporaties ons nadere informatie bieden? Ik maakte een dagtripje ?Enquête? en volgde de verhoren verder via de live stream. De enquêtecommissie is een aanrader voor iedereen die zich in onze regio inzet voor sociale huisvesting. En het definitieve bewijs dat de marktwerking in de sociale huursector mislukt is.
Alle huurders die per 1 juli geconfronteerd worden met huurverhogingen ruim boven het inflatiepercentage weten nu hoe dat komt. Steekpenningen. Corruptie. Zelfverrijking. Misleiding. Wanprestatie. Vriendjespolitiek. Snoepreisjes. De informatie die we de afgelopen dagen over de corporatiewereld krijgen, doet denken aan Italië onder Napels. En niet aan Nederland. En toch is het allemaal niet gek. Ook ons land wordt inmiddels bevolkt door wolven zoals beschreven in 'The Wolf of Wall Street'. De cultuur van de financiële wereld sijpelde overal door: in universiteit en hogeschool, in ziekenhuis en zorginstelling, bij de overheid. Zo werd de gemeente Utrecht door Rabobankiers Nederlands kampioen derivaten. Gemeente-ambtenaren op financiën noemen zich, naar voorbeeld uit de corporatiesector, nu treasurer. Een financieel risico noem je als bankier een hedge waarop je een swaption met een cap afsluit. Waarna je de enquêtecommissie onderkoeld vertelt hoe je corporatiemedewerkers die jou miljoenen omzet leveren, steekpenningen betaalt. Die noem je dan fees. Waar je dan, heel keurig en normaal, 'wijnfutures' op Bordeauxwijnen voor terug krijgt. Als je dit verhaal vertelt, knipper je niet je ogen.
Twee jaar geleden hoorde ik financiële types van Portaal en Mitros beschaafd knikkende Utrechtse gemeenteraadsleden met abacadabra om de tuin leiden. Het tafereel deed denken aan die oude wijsheid: de mensheid wil belazerd worden. De parlementaire enquête bevestigt mijn gedachte.
(17 juni 2014)

FIETSER FOETSIE
Hoe een kleine stad groot is. De fietsrubriek van Jos van Sambeek op vrijdag werd in korte tijd een van mijn AD/UN-favorieten. Jos neemt ons mee op een tocht door de tweewielercultuur van onze stad. Vooral de historische stukken waarin hij de bloeiende vooroorlogse, zelfs 19e-eeuwse, Utrechtse fietsindustrie behandelt, spreken aan. Het gaat over een tijd waarin het grote dorp Utrecht nog geen pretenties had en de fietsfabrikanten ambachtelijk en kleinschalig werkten.

Paradoxaal genoeg is de fietsrubriek van Jos de opmaat naar een grootschalig evenement: de start van de Tour de France volgend jaar. De Utrechtse fietscultuur in 2014? Het kan niet groot genoeg. De bouw van de 's werelds grootste fietsenstalling is gestart: 12.500 stallingplaatsen aan de Vreeburg-kant. Terwijl de Jaarbeursstalling met 4200 plaatsen nog amper open is en elders duizenden fietsrekken worden bijgeplaatst. Bij het bestrijden van fietsendiefstal worden innovaties als de lokfiets met succes toegepast. Succesvolle fietsenmakers zijn niet aan te slepen in onze stad. Fietsfilosofen buigen zich over nieuwe fietsroutes. De reputatie van Utrecht als fietsstad verspreidt zich over de wereld.

Maar onweerlegbaar wereldkampioen is onze stad al jaren in omvang en kwaliteit van fietsers' kamikaze-acties. Stadgenoten die zich onttrekken aan levensgevaarlijk rijgedrag zijn met het licht van een koplamp niet te vinden. Al is niet iedere Utrechtse fietser lid van de collectieve zelfmoordbrigade-op-twee-wielen. Maar wie goed kijkt ziet het onmogelijke waar worden. Doodsverachting te fiets is dagelijkse kost in onze stad. Dat moet iets met het collectieve denken doen. De rijwielkwab in ons Utrègse brein is door langdurig waarnemen van fietsend levensgevaar definitief aangetast. En als er eens een automobilist, buschauffeur of sneltrambestuurder waarschuwt, wordt zijn raad in de wind geslagen. Want we hebben er vrede mee dat we hier in de Domstad op een fietsie zo foetsie zijn.
(10 juni 2014)


CAMPUSDOC-FILM OVER EEN GEHEIM
Van april 2011 tot november 2012 wordt een jongen van 17 gedwongen tot seks met mannen, afgeperst, gechanteerd en met de dood bedreigd. Aanvankelijk prostitueert deze Endy zich alleen in zijn woonplaats Purmerend. Later vinden zijn pooiers, Endy's leeftijdgenoten, het huis van de 58-jarige Hans in Utrecht. In Utrecht heeft Endy op een gemiddelde 'prostitutiedag' seks met tussen de één en vier mannen. Hij walgt van de seksuele contacten. Naar eigen schatting in totaal 700.<

jaargang 2013

AD/Utrechts Nieuwsblad 24-12-2013
ANTONY'S ARIA OVER VREDE
Als 725e schud ik Aleid Wolfsen en zijn vrouw de hand. 'Topsport', volgens de eerste burger. Waar ik mij alles bij kan voorstellen. Langgerekter nog dan de drukst bezochte huwelijksreceptie of condoleance. Met een extra handdruk belooft Wolfsen mij plechtig volgend jaar aan de Overvechtse Verwendag voor alleenstaande ouderen mee te doen. Dan is het, na vier uur handjes schudden, tijd voor het slotoptreden van de avond in het Museum Speelklok/de Buurkerk. Op het podium stelt zich bariton Anthony Heidweiller op.

Toen Heidweiller over de afscheidsreceptie hoorde, deed hij het stadhuis onmiddellijk dit aanbod: 'Ik wil een aria zingen'. Anthony weet precies wat hij kwijt wil: 'De aria Nemico della Patria, vijand van zijn land'. In dit lied uit de opera Andrea Chénier over de Franse Revolutie zingt een revolutionair een verrader toe. De verrader is bovendien vreemdeling en dichter. Diens terechtstelling is nabij. Maar dan breekt bij de revolutionair het inzicht door dat haat en wraak in zijn leven de plaats innamen van 'de stem van het hart'. En volgt een hartstochtelijk gezongen oproep om het goddelijke in de mens een kans te geven. Tranen te drogen van hen die lijden. Het eigen levenspad te verlichten. De wereld tot een paradijs te maken. Het lied is een oproep tot medemenselijkheid en liefde: tutte le genti amar. Heidweiller bezingt het amar in een enorm krachtige apotheose. De operazanger wijst onze stad er fijntjes op dat ook wij de medemenselijkheid lijken te zijn vergeten. Alsof hij ons nog even wil laten denken over de bejegening die de burgemeester kreeg.

In de sociale media las ik nog wat uitingen van kant-en-klaar woede en enkele oproepen tot figuurlijke standrechtelijke executie. Die alledaagse werkelijkheid van 2013 klonk in het operalied uit 1898 door. Smaakmaker Heidweiller greep, geholpen door zijn machtig stemgeluid, de afscheidsreceptie aan voor een kunstzinnig verpakte oproep tot vrede en liefde.
(24 december 2013)


DE BURGER ALS MELKKOE
Aan de Croeselaan benoemde de Rabobank gisteren een reputatiemanager. De Rabo-bazen zeggen dat ‘de zeer kritische houding van de samenleving naar de financiële sector’ zo’n reputatiemanager noodzakelijk maakt. Na image building is nu reputatiemanagement in bestuurlijke kringen het toverwoord.
Voor wie het begrip niet kent, even een korte uitleg. Hufters, horken, rovers en ratten huren gladde functionarissen in om hun deugdelijkheid te tonen. Dat reputatiemanagement is een enorme trend: zoete types praten met zachte stem over ethisch zaken doen en mens- en milieuvriendelijk ondernemen. Tegelijkertijd gaan hun bazen over lijken en persen zij de burgers uit.
Ik vermoed dat de gemeentelijke afdeling Communicatie en de Utrechtse woningcorporaties Portaal en Mitros binnenkort reputatiemanagers aanstellen. Bij de gemeente zullen wethouder De Rijk en de hele gemeenteraad -op VVD en D’66 na- hun reputatie willen oppoetsen. De Rijk en het grootste deel van de raad zijn aansprakelijk voor megatariefsverhogingen van standplaatsen. Bloemen-, loempia- en broodjesverkopers moeten 40 tot 600 procent meer gaan betalen. In deze krant las u dat Rinia Djoewan die verhoging niet kan betalen. Na 22 jaar moet zij daarom stoppen met het verkopen van Surinaamse broodjes aan de Vinkenburgstraat. De Rijk en de raad zien mensen als Djoewan als melkkoe.
Op Kanaleneiland bij woningcorporatie Portaal ziet directeur Bert Keijts (250.000 euro jaarinkomen) huurders als melkkoeien. Hij schraapte dit jaar 5 procent huurverhoging uit de bewoners van Portaals 56.000 sociale huurwoningen. En die andere Utrechtse corporatie Mitros (30.000 huizen)? Staat sinds 2 weken onder verscherpt toezicht, omdat de Mitros-top er een zooitje van maakte. Eerste Kamerleden zeiden gisteravond herhaaldelijk dat corporaties zuiniger moeten werken. Of die reputatie nog gemanaged kan worden? Onze stad weet dat corporaties niets meer van doen hebben met hun oude ideaal: mensen met weinig geld een goed huis bieden.
(18 december 2013)


BRANDBOM IN KROMME NIEUWEGRACHT 10
‘Hij bevrijdde niet alleen de gevangene, hij bevrijdde ook de cipier.’ Obama drukte Mandela’s denken treffend uit. In die geest zette zich vanuit onze stad de Werkgroep Kairos in: werken aan de ondergang van apartheid én aan christelijke verzoening. Kairos, Grieks voor ‘Het is de hoogste tijd’. Utrechter Erik van den Bergh begon er in 1979 als dienstweigeraar. En ploeterde daarna 23 jaar onvermoeid voor een beter Zuid-Afrika. Kairos zat in Cornelis Houtmanstraat 17 en op Kromme Nieuwegracht 10. ‘We weten precies waar je woont’, kreeg Van den Bergh eens te horen toen hij op weg naar Kairos door de stad fietste. De armen van het apartheidsbewind reikten tot hier.

Door bemiddeling van Kairos ontmoette ik in 1981 in Zuid-Afrika bijzondere mensen. Dominee Beyers Naudé, toen 66 jaar, blank kind van Nederduits Gereformeerden was een van hen. Toen ik me bij hem meldde, zat hij in de garage naast zijn huis op zijn knieën aan een kastje te knutselen. Beyers Naudé had een banning order, een soort huisarrest. Aan de keukentafel legde hij me uit dat het inderdaad ‘de hoogste tijd’ was. En dat vastberadenheid en geduld nodig waren. Beyers Naudé was, net als Mandela, de angst voorbij. Later roemde Mandela de kracht van Beyers Naudé.
Ook ontmoette ik Neil Aggett, een jonge blanke dokter die in ‘zwarte’ ziekenhuizen werkte. Aggett zette zich, onbevreesd als Beyers Naudé en Mandela, in voor een vakbond van zwarte arbeiders. Blanken die zich voor zwarten inzetten? Een grotere bedreiging bijna voor het apartheidsregime dan de zwarte bevolking. Neil Aggett vond in 1982, als enige blanke, na maandenlange marteling de dood in een politiecel.

In een nacht in 1987 werd een brandbom in het souterrain van het Kairos-kantoor aan de Kromme Nieuwegracht naar binnen gegooid. Een defect ontstekingsmechanisme voorkwam brand. Zo bleef Kairos een van de vele plekken op de wereld waar Mandela’s Ubuntu -verbondenheid met elkaar- in praktijk werd gebracht.
(11 december 2013)


NAAR DE HOEREN
De molton onderlakens in een geseald pakketje opgevouwen op de bedrand. Condenspluimen uit de schoorsteentjes op de daken. Buitenverlichting aan. Zou hier, tegen de wil van de burgemeester, gewerkt worden? Nee. De stoelen zijn leeg. Boot na boot. 33 hoerenboten in totaal. Meer dan 100 lege ouderwets bruine kantoorstoelen achter de ramen. Geen vrouw biedt zich aan. Aan het Zandpad geen rumoer. Door de luxaflex gezien is het gebouwtje van Wegra Rental Services net zo’n stilleven. Perforator en nietmachine keurig op het bureau, pinapparaat onder de toonbank. Aan de omvang van de gesloten kluisdeur zie je dat de branche goed draaide. Het Huiskamer Aanloop Project bij de Marnixbrug is nog open voor meiden die op bezoek willen komen. Nauwelijks voorstelbaar: over 3 maanden zijn de 33 boten van de Vechtoever weg. Ook dat half gezonken exemplaar met de tekst ‘Alleen vrouwen vanaf 21 jaar’. Iedere Utrègter beseft dat dit een stukje Utrègs cultureel erfgoed is. In de geschiedenis van het oudste beroep van de wereld schreef de stad een belangrijk hoofdstuk. Het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht heeft geen boodschap aan deze sociale geschiedenis. Het Waterschap zegde de huur op aandrang van ons gemeentebestuur op. In de onwerkelijke rust wandelen Samantha en Ramona uit Overvecht langs. Ramona met haar zoontje van 7 maanden in de buggy, Samantha zwanger. Allebei 27. Ze kennen leeftijdgenoten die op de bruine kantoorstoelen zaten. ‘Helemaal vrijwillig’, verzekeren ze me. Zo blijf je immers uit de armoe als je man geen werk heeft of verslaafd is. Terwijl lesscootertjes langs tuffen, hebben we het over gedwongen prostitutie. En over waarom die vriendin wel en Ramona niet? ‘Die hield echt van seks. Dat moet je wel hebben. Ik heb dat minder.’ Hoe ziet dit stuk Vechtoever er over twee jaar uit? Die portacabins tussen Texaco en de rioolwaterzuivering zullen de impotentie bevorderen. En de Vechtoever? De strijd daarover begint. Na 67 jaar prostitutie.
(4 december 2013)


TERUG NAAR JE LAND
Het begon bij de rode kaart voor FC’s Mark van der Maarel. Tegen mijn vrienden zei ik: ‘Terecht. Een smerige overtreding immers’. Dat had ik niet moeten zeggen. Een man voor mij draaide zich woedend om: ‘Jij moet je mond houden. Want jij hebt hélemaal geen verstand van voetbal. Dat was hooguit geel’. Zou de boze man mijn stukje van twee weken geleden over Domstad en Hofstad hebben gelezen? Verdacht hij mij er van als Haagse vijfde colonne de tribune van Galgenwaard te bevolken?

Met twee vrienden en het zoontje (6) van een van hen was ik zondag bij FC Utrecht-ADO. De vriend met het zoontje weet niks van voetbal. De andere vriend is oud-profvoetballer van FC Utrecht, Vitesse en Emmen. In zo’n gezelschap wisselen kennerswijsheden, uitingen van voetballiefde en speluitleg elkaar af.
De mannen voor ons waren niet gediend van ons geouwehoer, maar beheersten zich. Tot het eindsignaal. Toen draaide de buurman van de boze man zich om. ‘Wat lul je nou de hele wedstrijd, man. Je hebt helemaal geen verstand van voetbal.’ Hij zei het tegen mijn vriend, de niet-voetbalkenner. Toen draaide hij zich naar mijn andere vriend en blafte: ‘En jij? Ga jij maar terug naar je land’. Mijn andere vriend komt uit Suriname, maar voelt zich Utrègter, woont hier 35 jaar en was Leefbaar Utrecht-gemeenteraadslid. We keken elkaar verbluft aan. Mijn Surinaamse vriend glimlachte en kreeg de rustige trek om de mond die ik zo goed van hem ken. Ik noem het altijd zijn ‘Zen-gehalte’. We overlegden in enkele woorden. En besloten er niet tegen in te gaan. De man riep ons nog een paar keer toe: ‘Homo’s, homo’s.’ We liepen de stadiontrap af.

Dat de ondergang van de beschaving al begonnen is, kun je wekelijks binnen de muren van Nederlandse stadions ervaren. Deze keer kwamen woede en racisme dichtbij. We vroegen ons af of onze houding niet te lijdelijk was geweest. Hoe een volgende keer te handelen? Volgende keer melden we het bij de clubdirectie.
(27 november 2013)


BIJ DE BILTSE GRIFT
Mevrouw De Vries kijkt naar de grond. Ze bukt. Ze raapt papier, plastic en karton van plekken waar het niet hoort te liggen. Op deze koude novembermiddag is de beschoeiing van de Biltse Grift langs de Alexander Numankade zo’n plek. Mevrouw De Vries heeft de natuurlijke neiging naar de grond te kijken, want in haar lange leven is zij wat krom gegroeid. Het afval stopt ze in kleurige plastic zakken die aan het stuurtje van haar compacte boodschappenkarretje hangen. Dinsdagmiddag om 4 uur ontmoet ik mevrouw De Vries voor het eerst. Op straat. In het dorp Utrecht ontmoet je altijd weer nieuwe mensen. Mevrouw De Vries heette als meisje Corrie de Vries. Ze laat zich nu liever ‘mevrouw’ noemen. 85 jaar. Al is ze erg klein, zodra je haar ziet, kun je niet om haar aanwezigheid heen. Met de plastic tassen van Jumbo, AH en H&M aan het stuur, de stevige sloffen aan haar voeten, haar gebogen tred, vitale ogen en het voortdurende bukken op zoek naar straatafval is ze deze grauwe namiddag een opvallende verschijning.

Dat rapen van papier, plastic en karton doet ze voor het goede doel, vertelt mevrouw De Vries. Wat het goede doel is? De school in Tuindorp-Oost. Zegt ze. Mevrouw De Vries beschrijft me hoe ze vanuit haar flatwoning op de Oosterspoorbaan kijkt. Niet ver van de Kardinaal de Jongweg. ‘Voor dat uitzicht én de mooie luchten ben ik er gaan wonen.’ Als ze niet meer zelfstandig kan wonen wil ze teruggaan naar haar geboorteplaats Zierikzee. Maar dat is nog ver weg. Nu komt ze van Lidl aan de Amsterdamsestraatweg. Drie kilometer heen, drie terug. Met haar boodschapjes en de zakken vol rommel ziet ze er bepakt uit. Thuis gaat ze alles sorteren. Later brengt ze het weg. Mevrouw De Vries wil nog lang mee. ‘Drie jaar geleden las ik in de EO-gids dat de Heiland binnen 25 jaar kan komen. Er is dus een kans dat ik het ga meemaken.’ Ze vertelt het me in de kou, terwijl de schemer begint te vallen. Langs de Kardinaal de Jongweg waar de file van de avondspits de weg vult.
(20 november 2013)


DOMSTAD OF HOFSTAD?
Maandag stond ik in een Haags hotelzaaltje 'Oh Oh Den Haag' te zingen. Samen met Jozias van Aartsen, Wim de Bie, Tim Akkerman(van Di-rect), Sylvia Tóth en nog 60 geboren Hagenaars. Of misschien moet ik zeggen: nog 60 tyfuslijers. Want een beetje Hagenees drukt genegenheid voor stadgenoten in ernstige ziektes uit. Waar een Utrechter liefkozend over dakhaos, glaodioool, jochie of wijffie rept. Ik was bij de presentatie van 'Den Haag bevalt', een boek vol herinneringen van geboren Hagenaars aan hun stad. Een paar van mijn herinneringen staan er in. Mijn gevoel voor mijn woonplaats hield ik deze week tegen het licht, omdat ik mijn geboorteplaats tegen het licht hield. Waarom toch steeds terugkeren naar mijn geboorteplaats terwijl ik Utrègter ben? Dat is het terugverlangen naar vroeger. Maar dat vroeger, die jeugd, de vriendjes? Ik zal het in de buurt van mijn jeugd niet meer vinden.

Waarin lijkt mijn Den Haag-gevoel op mijn Utrecht-gevoel? Het zijn steden die zich laten ontdekken. Dat ontdekken doe ik graag. In mijn boekenkast heb ik boven elkaar mijn Utrecht-plankje en mijn Den Haag-plankje. Op het Utrecht-plankje sinds vrijdag ook het boekje met twee niet eerder gepubliceerde verhalen van de door-en-door Utrechtse schrijver W.G. van de Hulst. In Herinnering denkt een man aan zijn jeugd rond het Ledig Erf en langs de werfkelders. Aan dat stadsbeeld, toegegeven, kan Den Haag niet tippen. In De jongen de legende van de Maartensmantel en hoe de tram de stad in kwam. Legenden en trams? Daar is Den Haag ook sterk in. Blijft de vraag waar ik meer bij hoor. Hofstad of Domstad? Ik stel u gerust. Voor de FC Utrechtkrant deed ik laatst aan enig zelfonderzoek. De zekerheid dat ik bij Utrèg hoor, ontleen ik aan FC Utrecht-ADO Den Haag, april 2011. Onze FC werd die zondag overklast door het ruimschoots beter voetballende ADO. De 2-3 was een zwakke afspiegeling van de krachtsverhouding. Maar voor mij was belangrijk dat ik de hele wedstrijd voor onze FC Utrèg bleef. Tóén wist ik zeker: ik hoor bij Utrèg.
(13 november 2013)


GEHEIMEN
‘Hij -kleine zwerver- had een fijn geheim ontdekt: het oude Utrecht; maar het bleek heel moeilijk te doorgronden.’
De zin is van W.G. van de Hulst (1879-1963), begenadigd kinderboekenschrijver en schoolmeester aan de Jutfaseweg. Vrijdag opent in het stadhuis een expositie rond zijn leven en werk. Terwijl de gemeenteraad gisterenmiddag in geheim overleg Jan van Zanen besprak, werkte W.G.’s kleindochter Rose Marijne even verderop aan de opstelling van de tentoonstelling. Vrijdag ook worden ‘twee teruggevonden verhalen’ van W.G. gepresenteerd. Net voordat ik gisteren naar het stadhuis ging om over de opvolging van Aleid Wolfsen te horen, las ik Herinnering en De jongen. Uit dat laatste verhaal komt het citaat van de kleine zwerver. De schrijver daalt af in de fantasiewereld van een kind in de Domstad. En in datzelfde kind 75 jaar later.
Ik moest mij uit W.G.’s sfeervolle beschrijving van de Utrechtse jongen en het doorgronden van het geheim van de stad losmaken. Zouden deze teruggevonden verhalen niet een treffend cadeau voor de gaande en komende eerste burger zijn? Zo’n zin als ‘in stilheid dankbaar, dat het kind-in-hem niet geheel verstorven is’ kan een opwekking tot het vasthouden van het speelse zijn…

Het speelse vasthouden in het openbaar bestuur? Lijkt me niet eenvoudig. Al prikkelt de geheime procedure mijn door W.G. van de Hulst aangewakkerde fantasie. Raadsleden Chiel Rottier en Bülent Isik vertellen me dat ze zelfs hun vriendinnen, Monique en Bartien, onder geen beding durven te vertellen wie de laatste afgewezen kandidaat is. De geheimhouding doorbreken? Justitie pakt je op. Het werd er de afgelopen weken op het stadhuis in geramd. De procedure bevat genoeg stof om over te fantaseren. Over hoe wij als krant, die alles probeerde om de Utrechters bij de burgemeestersprocedure te betrekken, een volgende keer wel meer openheid losmaken. Want hoe enthousiaster AD/UN met de nieuwe burgemeestersprocedure meedacht hoe geslotener de procedure werd. Hoe zou W.G. van de Hulst zijn fantasie over deze geheimen van zijn geliefde Domstad laten gaan?
(6 november 2013)


INTUSSEN IN HOOGMOED EN HEBZUCHT
Op de 25e verdieping aan de Croeselaan stelt Piet Moerland zich voor de camera op. Als altijd onberispelijk gekleed heeft hij nog vanochtend zijn grijze kuif verzorgd laten coifferen. De cameraman vraagt Moerland ietsje naar links te schuiven zodat Utrechts trots, de Domtoren, herfstachtig sfeervol in beeld komt. Dan gaat de Raboman vastberaden en soepel van start: ‘Ik heb besloten om per vandaag vervroegd afscheid te nemen.’ Dan volgen ‘scherpe afkeuring’, ‘ongepaste gedragingen’ en ‘oprechte spijtbetuiging’. Waarna ‘topmanagement niet betrokken’, ‘eer en geweten’ en ‘respect, integriteit en professionaliteit’ genoemd worden. Een uurtje later gaat Moerlands videostatement er uit. Ik interviewde Moerland dit jaar over de zelfmoord van Raboklant Nick van Leeuwen op de stoep van de bank. Hij zei toen: ‘Ik vind dat alles dat door de banken gedaan wordt het daglicht moet kunnen zien. Als u deze situatie in het daglicht plaatst, moeten we daar adequaat op reageren.’ Waarna Moerland de zelfmoord én de Rabofout, de verzaakte zorgplicht, verdonkeremaande. Wie nam eigenlijk de Libor-fraudeurs ooit bij de Rabo aan? Herman Wijffels, eind jaren 90 topman. Harde zakenbankiers zouden volgens Wijffels de suffe bank omhoog stoten. Wijffels kreeg daarna -waardering?- van de Universiteit Utrecht het hoogleraarschap Duurzaamheid en Maatschappelijke Verandering. Hij heet sindsdien de ethische bankier. Wie onderzoekt Wijffels’ rol bij de Rabo-cultuuromslag? 774 miljoen boete voor ‘schaamteloze fraude’. Wie betaalt? Niet Piet Moerland, jaarsalaris 2 miljoen. Raboklanten betalen minstens 1 procent te veel rente. Dat levert de bank dit jaar een veelvoud van 774 miljoen euro op. En de Scrooges van Rabo melden deze week hun tariefsverhoging. Voor een betaalrekening betaal je in 2014 45 euro per jaar. Dat is dit jaar 42,60. 5,7 procent prijsverhoging. Drie procent boven de inflatie. Denk niet dat het er in de torens Hoogmoed en Hebzucht nu plots ethisch aan toe gaat.
(30 oktober 2013)


GEEN MALIEBAANLOOP MAAR DONORRUN IN 020
Nu ik hier al maar langer woon, krijg ik een steeds betere neus voor waar het moois in Utrèg zich bevindt. Daarnaast had ik de afgelopen week een paar keer stom geluk. Zo regen de topervaringen zich aaneen. Mensen, muziek. Seks, sport. Poëzie en patat. Van Anafora in het Maximapark tot Werftheater, Tuindorp en Galgenwaard. En terug. En dan liet ik de Maliebaanloop nog schieten.

Want in de zondagochtendrust van 020 liep ik met 7000 anderen de Donorrun, afsluiting van de donorweek. Ik liep vooral met Maarten Koeman, in mijn ogen een held. Maarten is 46, zijn hele leven Cystic Fybrosis-patiënt. En met deze taaislijmziekte al jaren langeafstandsloper. Tegen het artsenadvies in liep Maarten negen marathons. Dankzij zijn sport en een longtransplantatie leeft Maarten. Rennend in een roze T-shirt (‘Ben jij al donor?’) raakte ik in Maartens kielzog in het Vondelpark in gesprek met Patrick Maes, vader van taaislijmziektepatiënt Djuna. Halverwege de loop, bij het Rijksmuseum, zou Patrick een oranje estafettestokje aan zijn dochter Djuna overhandigen. Djuna, 25 jaar, kreeg twee keer donorlongen.
Maar bij het estafettepunt bleek zij, in de drukte, al vertrokken. Of ík het stokje, na een forse versnelling, bij de ver voor mij rennende Djuna wilde brengen? Jochem Uytdehaage, een andere haas van Maarten, loodste mij door de meute. Een Utrègse Olympisch kampioen als haas voor een 62-jarige strompelaar. Ik perste dankzij Jochem een extra sprintje uit het oude lijf, overbrugde 150 meter en gaf het stokje van haar vader aan Djuna zelf. De Donorrun is een en al dood en leven. Dat maakte deze ervaring nog intenser. De symboliek van het estafettestokje… Bij de finish in het Olympisch stadion sprak ik Djuna. ‘Iedere ochtend als ik wakker word, wil ik juichen van blijdschap dat ik er ben.’ Ze zei het, tussen 1000-en andere lopers, met een glimlach van oor tot oor.
Op zó’n dag mis ik de topervaring die de Maliebaanloop is, niet. Al wil ik er volgend jaar wel bij zijn.
(23 oktober 2013) 


ÉÉN OOG OPEN
Als kind van Den Haag ken ik veel moppen over ambtenaren. De klassieker die het goed doet, voor kenners een tikkie sleets, is deze. Hoe knipoogt een ambtenaar? Zij/hij doet één oog open.
Aan ambtenarengrappen denk ik na het bericht dat de Utrechtse gemeentesecretaris Maarten Schurink (38) in de race is voor ‘Overheidsmanager van het Jaar’. Ambtenaar Schurink stelt dat burgemeester Wolfsen hem voor die titel voordroeg. Nog maar drie weken geleden was Schurink jurylid bij de verkiezing ‘Utrechtse jonge ambtenaar 2013’. Zo hou je elkaar achter het bureau vandaan. Imara Antonius won die Utrechtse titel na elevator pitches en een inhoudelijke battle. Zij is juridisch beleidsmedewerker bij de gemeente. Doe nu uw ogen dicht en visualiseer de bezigheden van een juridisch beleidsmedewerker. En bedenk dat de gemeente tientallen beleidsmedewerkers heeft. Naast honderden commissiegriffiers, change managers en interimtypes.
Maarten Schurink weet als geen ander dat verkiezingen hét instrument vormen om de aanvechting tot gedeprimeerdheid over de leegheid van het ambtelijk bestaan tegen te gaan. Ook de neiging een stinkbom onder het bureau van een ergerlijke collega te versplinteren ontmoedig je ermee.
Met al die battles en jury’s is Maarten Schurink dus van de straat. Maar doe ik hem daarmee niet tekort? Ik heb de man nooit ontmoet. Hij komt van Berenschot. Daar, op Kanaleneiland, worden dikke rapporten geproduceerd. Duizelingwekkende bedragen aan belastinggeld worden betaald voor ‘Het programmamanagement als implementatiemodel’ en ‘De Doelboom als competentiemodel’. Van die dingen.
Maar achter deze verbale humbug houden zich geslepen types schuil. Reken maar dat jongens als Schurink iets kunnen. Ik sluit niet uit dat hij achter het beheerste, daadkrachtige en prettige optreden van onze burgemeester Wolfsen in de prostitutiekwestie zit. Okee, het kost een paar belastingcenten. Maar dan heb je ook iets dat de ambtenarengrap overstijgt.
(16 oktober 2013)


BERT EN HENK EN KONING ALCOHOL
Wat is de overeenkomst tussen Bert van der Roest en Henk Westbroek? Na het succes van Henk bij de burgemeestersraadpleging herlas ik het ontluisterende boek van Ed van Eeden Leefbaar Utrecht, acht jaar vernieuwing en beroering in de Utrechtse politiek (2008). Een van de rode draden in de Leefbaar Utrecht-geschiedenis is Koning Alcohol. Drank was in de partij de smeerolie van ongelikte omgangsvormen en hardvochtige mores. Het Leefbaar-jargon bevatte zelfs een werkwoord voor drankgebruik na weer een spetterende ruzie in en om de partij: Afpilsen. Dat bleef niet tot een pilsje beperkt.
Zo had Westbroek dagelijks overleg met Broos Schnetz: ‘Met een fles wijn, hier aan de keukentafel, 7 dagen per week.’ Nu zult u van mij als oud-mede-eigenaar van Café De Baas geen moralistische verhandeling over Deamon Alcohol (The Kinks) krijgen. Wel stel ik uit eigen ervaring en als waarnemer vast dat je het bestaan in al zijn lelijkheid en schoonheid intenser beleeft en ervaart zonder alcohol dan met. Kort gezegd: de drinker verkeert steeds meer in zijn eigen wereld, komt niet toe aan nuance en subtiliteit van zichzelf en zijn omgeving en verliest het zicht op werkelijkheid en emoties. Dat is, toegegeven, soms heerlijk.
Toen ik afgelopen maandag Henk Westbroek in Pauw en Witteman buiten verhouding fel te keer hoorde gaan tegen een mede-gast, een Antilliaanse jongen die zich tegen Zwarte Piet verzet, moest ik aan Henks alcoholgebruik denken.
Bert van der Roest ken ik als een joviaal, bier drinkend PvdA-gemeenteraadslid met verhalen over, bijvoorbeeld, een onhaalbaar mega-concert in Galgenwaard bij Herman van Veens 65e verjaardag. En zijn crowdfunding-actie voor het solo-toneelstuk over de dementie en het overlijden van zijn moeder. Voor 100 euro vier vrijkaarten en een tekstboekje. Zo’n dromer. Ik huil niet mee met de wolven die Bert nu willen verscheuren en zijn bloed willen drinken. Maar mijn hypothese is: hij zag de werkelijkheid iets te veel door een glaasje.
(9 oktober 2013)


HENK KLETSBROEK 1E BURGER?
De man draait zich half om en kijkt mij met gekwetste ogen aan. ‘Er zijn belangrijker zaken waar jullie een referendum over moeten houden. Over mijn misère bijvoorbeeld.’ Hij vervolgt zijn weg door Hoog Catharijne. Voor de gesloten Livera, waar tot voor kort chique ondergoed werd verkocht, werf ik stemmen.
‘Mooi, eindelijk, dít is burgerparticipatie.’ Ik proef de instemming. En het tegenovergestelde: ‘Zo’n referendum wordt populistische ellende.’ Verbaasde, nieuwsgierige, waarderende en kritische blikken krijg ik. Mooie vrouwen tonen mij hun misprijzendste kant en heupwiegen er vandoor. Ik heb energieke praatjes met Rivierenwijkers en Oog in Allers, leer dat je met vingers kunt zeggen: ‘Ik doe niet mee.’ Ontmoet een gezaghebbende dominee die nog de kinderen van kandidaat René Verhulst in de Matheuskerk doopte. Ga met twaalf Gooise Vrouwen die de 50e verjaardag van een van hen vieren op de foto. Maak mee hoe Ad en Oda, 45 jaar samen, kibbelen over al dan niet op Agnes Jongerius stemmen.
Domstadbezoekers van all over the world, vertel ik hoe de plaatselijke krant de bewoners laat meedenken over de 1e burger. Over de vrouw of man die dol is op aanzien en macht, niet te beroerd is verantwoordelijkheid te nemen en afgezeken worden, accepteert. Want voor burgers doet de 1e burger het nooit goed.
Twee jonge managerstypes leggen mij zelfverzekerd uit dat een burgemeestersverkiezing natúúrlijk geen taak van de krant is. Alsof ik gek ben, zo kijken ze me aan.
Later, voor de Winkel van Sinkel waar Spijkers met Koppen het 25-jarig jubileum viert, is het volk in de ban van de zomerse herfstdag. Utrèg op zijn allerbest. Spekman en Jongerius zien er niet representatief uit. Henks familienaam is Kletsbroek. Het zijn allemaal graaiers en jatters. Jan van Zanen is een echte liberaal. Burgemeesterskandidaten zijn niet de aantrekkelijkste types. Qua uiterlijk dan. Groen Links heeft wéér geen goede kandidaat. Die Arno Brok hoort in Dordrecht.
Wat had ik een mooie dag in het grootste dorp van het land.
(7 oktober 2013)


JORIS LINSSEN & CARAMBA EN JEROEN
Op het filmdoek in de schouwburg zag ik zaterdag hoe verwonderd Mexicanen kijken als hun eigen smartlappen door een Nederlandstalig bandje vertolkt worden. Joris Linssen & Caramba verovert uit het niets de aandacht van het publiek op Plaza Garibaldi in Mexico Stad, hèt domein van Mexicaanse straatmuzikanten. Het filmfestival had de première van Met jou heb ik geleerd, een roadmovie over een reis van Caramba naar Mexicaanse muzikale idolen van Joris. Na vertoning kreeg de band de voetjes van de vloer. Nummers lang swingde het festivalpubliek in de krappe ruimte tussen de stoelen op het ritme van Mexicaanse liedjes. In Joris’ vertaling. Ojalá que ta vaya bonito wordt ‘Veel plezier met je verdere leven’. En: ‘Alles hebben we geofferd aan het altaar van onze lust… hoe krijg ik dit vuur ooit geblust.’ Adequate vertalingen van Mexicaanse liefdesliedjes. Zelden bij het uitlopen van een bios zoveel blije gezichten gezien. Blije gezichten ook over de roerende ontmoeting van Joris met zijn held Armando Manzanero, inmiddels 78 jaar. En over de gekke hype die de band in een mum van tijd in Mexico wordt.
Het wonderlijkste en roerende verhaal van Met jou heb ik geleerd is dat van Caramba-bassist Jeroen Groenendijk die in 2011 aan kanker overleed. De film is aan hem opgedragen. Groenendijk liet in zijn laatste levensfase weten dat zijn eigen band niet bij zijn afscheid mocht spelen. Een confronterend stuk film over de kunst van het loslaten. Een lid van de band verdraagt het niet dat zijn muzikale maten na zijn dood zullen doorgaan. Tijdens de reis, bij het graf van een Mexicaanse muzikale grootheid, komen de tranen van Caramba over hun overleden bassist. Na het liedje ‘Het leven is knap waardeloos’. Een moment van verwarring voor de kijker. Zijn deze tranen niet meer voor eigen kring? Ik denk plots aan Ome Cor, Joris’ half-satirische creatie van een Utrechtse smartlappenkoning. Het was één traan te veel in verder een prachtfilm die Utrèg moet gaan zien.
(2 oktober 2013)


EERST DOMPLEIN, DAN HOSPICE
Utereg, Utereg, kleinburgerlijk moeras,
De wereld zou veel mooier zijn
Als Utreg er niet was.
Joop Visser (liedjeszanger Jaap Fischer, Utrechter van geboorte) vatte Utrecht in de jaren 80 samen. Hendrik Marsman noemde het Utrechtse levensmotto al in de jaren 30: Alles is niets. Gevolgd door: ‘Geen stijl, maar des te meer karakter heeft de stad.’
En toen was er CNN-typering ‘Utrecht is het nieuwe Amsterdam’. Wie wat langer in deze stad verkeert, ontglipt ooit de zin: ‘Utrecht heeft de allure van … Venetië, New York of Berlijn.’ Waarna het eeuwige: ‘Alleen weet Utrecht het zelf nog niet.’
Arrogantie is inderdaad geen Utregse volkstrek. Ware kwaliteit zegt niet van zichzelf: 'Ik heb allure'. De liefde van geboren en geïmporteerde Utrechters voor hun stad en mede-inwoners wordt reeds lang ingetogen en naar binnen beleefd. Een heimelijke trots.
Drie weken geleden werd Jan de Jong van zijn flat, 5 hoog in Overvèg, naar het Hospice aan de Kanaalstraat gebracht. Of Jan -die vele jaren voor de huurdersbelangen in de stad streed- nog iets van de stad wilde zien, vroeg de ambulancebroeder. ‘Ik wil een ritje naar het Domplein en daar een rondje maken’, zei Jan tegen de broeder. Zo ging het. Twee dagen later overleed Jan, 67. Bij zijn crematie op Daelwijck werd een cd van de Domklokken gedraaid. Mensen als Jan hoor je nooit beweren dat Uterèg het nieuwe Amsterdam is. Of dat de grachten hier mooier zijn dan die van Venetië, wat ikzelf per abuis ooit beweerde. Je hoort hen niet over het benepene en kleinburgerlijke. Een enkele keer ontglipt hen: ‘Alles is niets’. Want zo veel stelt het hier nou ook weer niet voor.
Ze zijn een beetje voor de FC, voor Herman Berkien, Nijntje, Henk Westbroek en Claudia de Breij. Maar om nou te zeggen dat Uterèg het centrum van de wereld is? Nou nee. En over een vergelijking met Amsterdam maken ze zich al helemaal niet druk.
(25 september 2013) 


NEDERIGHEIDSWANDJE
’Hij/zij kan tegen kritiek en luistert.’ Ik lees het in de profielschets voor de nieuwe burgemeester. Natuurlijk neem je inhoudelijke, constructieve kritiek serieus. Je laaft je eraan. Maar wat te doen met waanzinnige kritiek? Daar wil ik een boom met de aanstaande en de vertrekkende burgemeester over opzetten. Onder vier of zes ogen. Zonder dat een gladjakkerige imago-oppoetser van Berenschot of een communicatiemanager van de Reputatiegroep (‘het beste uit jezelf halen’) de authenticiteit voor altijd uit de eerste burger perst. Omdat ik met mijn kop op de buis kom, word ik zo nu en dan de grond in gestampt of afgemaakt. Wellicht hebben Aleid Wolfsen en zijn opvolger iets aan het volgende advies. Een citaat: ‘Die presentator is niet alleen slecht, hij is nog lelijk ook.’ Ik ben een onbenul. Heb niveau Nul in de journalistiek. Een dat ook nog van ‘onze belastingcenten’. Ben onwetend en vooringenomen. Ben een ‘eenzijdig links gekleurde presentator’ of ‘steunpilaar van extreemrechts’. Mij worden ‘kalmerende middelen’ geadviseerd, want als ‘een aangeschoten konijn schiet ik met rollende ogen over de beeldbuis.’ Veroordeeld, afgezeken, geminacht en beschimpt. Het is mijn lot. Op twitter, internetfora, in mails en brieven. Hoe raakt de burgemeester bestand tegen vernederende bejegening? Maak je eigen Nederigheidswandje! Zorg dat die 42-of-zo communicatiemedewerkers de negatiefste kritieken in diverse vormen en kleuren printen. En creëer daarna een collage op een van de wanden van de burgemeesterskamer! Draai de opdracht tot onthoofding in een leuk paars kleurtje uit. En de wens dat de Heer jou zal treffen in een ludieke gele variant. Plak ze schots en scheef door elkaar. En actualiseer ze. Elke dag weer. Zelfs de meest bloedserieuze burgemeesterstypes zonder een greintje zelfspot worden via deze methode toonbeelden van zelfspot en relativering. Reputatiemanager Griezelbergen stuurt voor dit advies geen rekening. Anders krijgt ie daar weer gezeik over.
(18 september 2013) 


ONDER DE CEDER DER MINDERBROEDERS
Ooit werd een ceder in de tuin geplant. Je kunt hem zien. Maar dan moet je het willen. De 90 jaar oude boom staat in de achtertuin van het franciscaner klooster in Buiten-Wittevrouwen. Achter het gebouw aan de Deken Roesstraat. De blauwe atlasceder is met de plataan van de Nieuwe Regentesseschool de hoogste boom van Buiten-Wittevrouwen. Franciscaan Piet Lemmers is trots op de ceder die er in de stadse kloostertuin op deze natte septemberochtend rustig bij staat. Verderop in de tuin ontdoet Piet het gras van mos. Magnolia’s, hortensia’s, leilinden, rozen, perkplanten. Ik kijk vanaf de klassieke veranda mijn ogen uit. De ceder, wel 25 meter hoog. Blauw, grijs, majestueus versiert hij het bestaan van de ouder wordende franciscanen. Nog steeds groeiend en bloeiend, maar ook gebutst in haar lange leven. Nog maar drie jaar geleden brak een grote tak af. De Heer was Piet Lemmers goed gezind. Hij was op dat moment in de tuin aan het werk. Uit de ramen van de Montessorischool aan de andere tuinzijde klinken de kinderstemmen.
Een ceder en kinderstemmen. De teksten van Franciscus van Assisi worden mij aangereikt.
Waar liefde is en wijsheid,
Daar is geen vrees en geen onwetendheid.
Waar geduld is en nederigheid,
Daar is geen kwaadheid en geen opwinding.
Waar rust is en bezinning
Daar is geen bezorgdheid en geen ronddolen.
Waar barmhartigheid is en wijze maat,
Daar is geen veeleisendheid en geen verharding.
In de volksmond heten de franciscanen minderbroeders. Met het mindere nemen zij genoegen. Behalve als het om de tuin gaat. En om acht eeuwen oude teksten. Want die moeten inspireren. Ik heb een ontmoeting met Louis Bohte, 48 jaar minderbroeder, sinds 2001 woonachtig in Betlehem. Ik proef deze ochtend door Piet, Louis en hun medebroeders aan wat rustige vastberadenheid betekent. En aan de verstilde inspiratie van een verborgen mooie stadstuin in onze stad.
(11 september 2013) 


HEE LEUKERD!
In een stad met spookdrinkers, zorgmijders, wildplassers en dwaaldichters vallen roodlichtweigeraars nauwelijks op. Ik denk er aan, omdat ik zelf -bij gelegenheid- een roodlichtweigeraar ben. En vanwege de achteloosheid waarmee fietsers dagelijks in onze stad hun leven wagen. Ook ik ben dus iemand die het leven van buschauffeurs en sneltrambestuurders tot een crime maakt. Tijdens de introductiedagen zag ik op de kruising Wittevrouwensingel/Nobelstraat/Nachtegaalstraat een buschauffeur een rood trotserend aankomend studentje bijna dood rijden. Ik vermoedde dat de chauffeur, onder het motto: je zocht het zelf op, bewust niet remde.

Wat ging er door het meisje heen dat maandagavond rond half tien op het fietspad langs de Kardinaal de Jongweg het rode licht bij de Juliusstraat trotseerde? Een taxi reed haar aan, ze zeilde vier meter door de lucht en kwam als een zak neer. Ik kan dit zo nauwgezet vertellen, omdat een van onze kinderen, ooggetuige, hulp bood. Half in shock zei het slachtoffer slechts: ‘Sorry, sorry, rood’. Haar verwondingen leken mee te vallen. Mijn nageslacht bezwoer spontaan nooit meer door rood te rijden. Waar ik mij plechtig bij aansloot. Kan stoppen voor rood ook leuk zijn? Neem mijn ervaring eerder die maandag. Bij de stervensdrukke fietsoversteekplaatsen Weerdsingel/Amsterdamsestraatweg. Ik stopte voor rood. Prompt hield een vriendelijk meisje een kaart op, witte letters op rood: Hee leukerd! Ik keek haar aan. Ze overhandigde me een doosje pepermuntjes. Krista van reclamebureau O (het leukste bureau), gevestigd op het hoekje, doet het iedere eerste maandag van de maand. Ik raakte in gesprek met de fietser naast mij, Floris Methorst. Die enthousiast over zijn bestemming begon: het Emmahuis, vredescentrum aan de Cremerstraat. En of ik niet eens langs wil komen. Een prettig gesprek bij rood.
Lieve Utrechtse fietsers, jullie kunnen niet lang genoeg voor het rode verkeerslicht blijven wachten. Er kan je iets moois overkomen.
(4 september 2013)


DE KNOKPLOEGEN VAN DE CROESELAAN
Werkzoekend? Aan de Croeselaan hebben ze stevige types nodig. De afdelingen Bijzonder Beheer van Rabobank en SNS komen tientallen medewerkers tekort. Bijzonder Beheer? Een eufemisme voor incasso-afdeling. Meer dan 80.000 huishoudens hebben een betalingsachterstand van meer dan drie maanden op hun hypotheek. Jíj van Bijzonder Beheer gaat die achterstanden innen. Lukt dat niet dan dwing jij de bewoner tot ‘vrijwilllige’ verkoop. Waarna jij de restschuld int. Of, tikkie strenger, je dwingt een executieverkoop op de veiling af. In dat geval vangt jouw bank minder dan in het eerste geval. Maar in álle gevallen haal je er voor Rabo of SNS zo veel mogelijk uit. Oefen dus voortdurend druk uit op de schuldenaar. Niet versagen! Leg de man of vrouw in financiële zorgen met droge ogen ook de volgende keuze voor. Óf schuldsanering óf je hele leven aan de helft van de restschuld vastzitten. Schuldsanering betekent drie jaar leven beneden bijstandsniveau, daarna ben je schuldenvrij. Een levenslange restschuld betekent elk spaarcentje afdragen tot de dood (of als de schuld van soms wel € 50.000 voldaan is). En in alle gevallen: het huis uit. Jij mag deze klussen, als nieuwe medewerker Bijzonder Beheer, uitvoeren. Er tegenover staan een goudgerande cao en een goedkope hypotheek.

Rabo’s tweede man Bert Bruggink zei over de 280 executoriale verkopen van zijn bank in 2012: ‘Er is bitter weinig aan de hand.’ Bankiers denken macro-economisch. Individuele financiële wanhoop kennen zij niet. Ik volgde het afgelopen jaar meerdere mensen met forse hypotheekproblemen bij Rabobank en SNS. Een van hen noemt Bijzonder Beheer ‘de knokploegen van de bank’. Ook ik weet dat er uitvreters zijn die niet aan hun verplichtingen wíllen voldoen. Maar de mensen die ik volgde kúnnen door werkloosheid niet langer betalen. Meer weten over hoe de Rabobank de zelfmoord van een klant met betalingsachterstand in de doofpot stopte?
Morgenavond Hollandse Zaken, Ned. 2.
(28 augustus 2013)


'...GEEN TEKEN VAN ZWAKTE!!'
In de Jacobikerk namen op 16 januari 1100 mensen afscheid van ‘een echte Kampongjongen’, Thijs Kuiper. Al had ik nog nooit een woord met Thijs gewisseld, ik kende hem van de derby Sporting ’70 A1- Kampong A1. En wist dat in het dorp Utrecht velen hem kenden. Het stukje dat ik er die dag op deze plek over schreef, ging ook over door depressiviteit gekwelde mensen. En over hoe Thijs’ dood bij ons thuis het gesprek over eenzaamheid, en dat we allemaal soms eenzaam zijn, op gang bracht. Over jonge twintigers ging het. Die, schreef ik, ‘niet allemaal, en zeker niet altijd, zo zorgeloos zijn als ze over komen.’
Gisterenavond trof ik bij thuiskomst het dankkaartje van de ouders en de zus van Thijs. Gisteren zou hij 22 zijn geworden, las ik. En gisterenavond, zo rond de tijd dat ik dit in de stadse avondzon schrijf, werd zijn as ‘op Loosdrecht’, een van zijn geliefde plekken, verstrooid.
Jerry Goossens herdacht twee weken geleden in zijn column Florine Timmer uit Tuindorp, klasgenoot van een van zijn kinderen. Indringend verbond hij het schokkende bericht van Florine’s dood met de angst van alle ouders voor een vroegtijdig afscheid. Stukjes over verlies en verdriet, collectieve rouw en troost, verbijstering en donkere gevoelens, waren dertig jaar geleden ondenkbaar in onze kranten. In die zin zijn onze media -en wij allemaal- er enorm op vooruitgegaan. De media zijn steeds meer een spiegel van onze gevoelens en gedachten. Ook over verdriet en dood. Zo anders dan toen. Zelfdoding werd verzwegen. Gedeelde rouw en de troostende liefde haalden nooit de krant. Die hield je binnenskamers.
Goed dat het tegenwoordig anders is. Het is belangrijk dat, naast de woorden van dank en troost, de wens die de familie Kuiper uitspreekt, wijder verspreid wordt. ‘In het bijzonder voor alle leeftijdgenoten van Thijs: als je somber of depressief bent of wel eens denkt aan suïcide, praat erover. Dat is echt geen teken van zwakte!!’(
(21 augustus 2013)


DAPPERE DUCO
Een man toont aan dat Utrecht ambtelijk prettiger is dan 020. Daarvoor moet je een eigenzinnige geest zijn. Dezelfde man zei laatst in ons programma bij MAX: ‘We hebben geen financiële crisis, we hebben een onbenullencrisis.’ De man komt uit Vleuten en heeft een energie dat je denkt: heeft ie ADHD? ‘ADHD is echt niet nodig om veel energie te hebben’, kaatst hij. De man heet Duco. Duco Douwstra. Duco wil prettig ontregelen, grappig verrassen en een beetje provocerend plagen. Een onafhankelijke geest die zijn gedachten over een beter Nederland neerpent in een ingezonden brief aan De Telegraaf. Geen webtijger die door Twitter raast. Hij is meer de man van Het Gelijk Van De Koffietent. Recht door zee, krachtige woorden, aan het eind een knipoog (‘Zeg nou zelf’). Duco doet in werkmappen waarin taxichauffeurs rij- en rusttijden moeten bijhouden. Maar deze kleine ondernemer kijkt verder. Dus gaat Duco live op tv de confrontatie met een gehaaide zorgbestuurder aan. Robin Linschoten zweet verbaal toch even peentjes als Duco de frauderende zorginstellingen fileert. ‘Als ik rommel met mijn belastingopgave krijg ik 25 % boete, de tweede keer 100 %. Wat doet u met fraudeurs in de zorg?’, wil hij van Linschoten weten. Deze Duco plaatst op 31 juli 14 DUCO-fietspompzuilen in onze stad. Gratis lucht! Natuurlijk weet Duco dat zo’n daad tot ambtelijke verwarring leidt. En naast gratis lucht is die verwarring eigenlijk mooi meegenomen. Vindt Duco. Want Nederland zit toch te wachten op krankzinnige, uitvoerbare ideeën. En dat daar dan een ambtenaar in dwars gaat liggen, gaat er bij Duco niet in. Een gesprek met J. van der Valk, ambtenaar Vergunningen, Toezicht en Handhaving verloopt echter ‘gemoedelijk’. Er is vraag naar zijn fietszuil. Maandag toog Duco naar 020. Maar Amsterdammers zien de humor en de bruikbaarheid van de fietspompzuil-zonder-vergunning niet in. Dan kan je beter in de Domstad zijn. Onze gemeente weet dat Duco niet aan luchtfietserij doet.
(14 augustus 2013)


ROEKELOOS
Autorijdend en behendig sturend slaagde ik er laatst in een sms-bericht te verzenden. Ik bevond mij op de rechterbaan van de A2, richting Amsterdam. Snelheid, via cruisecontrol, stabiel op 90 ingesteld. Schaam je dat je dit in het openbaar durft te zeggen, denkt u nu. Ik stel u gerust. Ik schaam me. En ik zeg er in één adem bij dat ik het nooit meer zal doen. Sterker: ik zweer dat op het licht in m’n ogen. Ik kom tot deze bekentenis nu ik mijn verkeersgedrag tegen het licht hou. Sinds vorige week rij ik voorzichtiger en bewuster. Zo weet ik dat mijn veiligheidsinschatting niet altijd scherp is. Hoe ik tot die reflectie op mijn rijgedrag kom? Voor ons programma Hollandse Zaken van MAX stond ik vorige week met Miranda en Anton Rog aan de Van Boetzelaerlaan in Den Haag. Waar vorig jaar juli hun zoon Donnie werd doodgereden, beschreven de ouders het ongeluk en hoe Donnie er na die verschrikkelijke klap aan toe was. Een huiveringwekkend verhaal. Miranda en Anton werden nieuws door de woede die zij in de Haagse rechtbank toonden. Met vrienden probeerden zij de dader in de rechtszaal te grazen nemen, nadat justitie slechts een taakstraf (‘zes weken schoffelen’) had geëist. Het verhaal van de ouders, de dader, het OM en de rechters is interessant. Het Scheveningse echtpaar toont, in nagedachtenis van hun zoon, dat vergelding een pijler van ons strafrecht is. Dat was altijd al zo, maar justitie en rechtelijke macht verzuimden er de afgelopen jaren nadruk op te leggen. Maar meer nog dan het denken over de principes van strafrecht werd mijn denken over mijn roekeloze rijgedrag op gang gebracht. Dat ik een verboden verkeersmanoeuvre als achter het stuur sms'en gevaarloos kan uitvoeren, is een foute inschatting. Verkeerde inschattingen als de mijne veroorzaakten na de Tweede Wereldoorlog meer dan 100.000 verkeersdoden op de Nederlandse wegen. Vaak overtredingen die bijna niemand ernstig vindt. Tot … er doden vallen. Ik zal vanaf nu extra voorzichtig rijden.
(7 augustus 2013)


VRIJHEID IS...DRINKPIRATERIJ IN EEN ZACHTE STAD
Op het terrasje van De Goedheyd is het deze zomer goed mijmeren over vroeger. Ik zie de sexy griffiemedewerksters van de rechtbank voor me. Onder de platanen van Hamburgerstraat 28 zingen ze rechtbankpresident Van Dijk toe (melodie: Luv’s Greatest lover). Het is 1983, de rechtbankpresident neemt afscheid. Dan schalt een vrouwenstem over het plein: ‘Er is iemand niet goed geworden.’ Prompt houdt in de Lange Nieuwstraat een autootje van de parkeerpolitie halt. Drie parkeercontroleurs stappen uit en buigen zich over een gestalte die tegen het rechtbankhek zit. Een van drie, BOA Ronald, zakt door zijn knieën en legt een hand op de schouder van de beschonken hekzitter. Die zijn maaginhoud leegt. Ronald bekommert zich om de man die Michael heet. Hij heeft flink gedronken. Na een tijdje in de bajes is dat immers heerlijk. Dan komt Pim aangefietst. Pim van Moorsel, een relaxte horecabaas op een hippe fiets, sinds vier maanden mede-eigenaar van bar/bistro Madeleine (voorheen de Reünie) aan het Wed. Vernam dat de man die zonder te betalen van het Madeleine-terrasje vertrok richting Hamburgerstraat zou zijn gewandeld. Na de berichten over de eetpiraat in de stad was hij al iets scherper. Nu staat Pim tegenover dronken Michael. Nota in de hand. ‘Er staat nog 22,50 open’, zegt hij vriendelijk. Michael kijkt lodderig-ontspannen terug en trekt 50 euro uit zijn zak: ’Natuurlijk betaal ik.’ Pim heeft 27,50 wisselgeld. Het heeft Michael gesmaakt, de misselijkheid is weg en de verdere vrijheid lonkt, de BOA’s vertrekken, Pim fietst terug naar het Wed. En ik mijmer voort over vroeger toen Volkert van Dijk hier door duizenden stakers uit de zuivelindustrie voor ‘Hi-Ha-Hondelul’ werd uitgemaakt. Klassenstrijd aan de Hamburgerstraat! Van Dijk had er om kunnen lachen, vertelde hij me later. De Domstad is een zachte stad. Van de bejegening van een drinkpiraat in 2013 tot een rechtbankpresident tijdens een staking in 1977. Het is hier prettig toeven.
(31 juli 2013)


WANNEER IK JE MOEDER BEGEERDE
Toen ik mijn huidige vlam leerde kennen, adviseerde ik haar ‘Uit het rijke Roomsche Leven’ van Michel van der Plas te lezen. Zo zou ze mijn paapse kantje, en dus mij, leren kennen. Ik doorliep namelijk alle fasen van het katholieke bestaan, zónder roeping maar inclusief misbruik en halve afvalligheid. Maandag hoorde ik van Van der Plas’ overlijden. Ik dacht als eerste aan zijn liedjes en neuriede ‘Je hebt me belazerd, je hebt me bedonderd…’. (uit Tearoom Tango, uitgevoerd door Wim Sonneveld). Daarna realiseerde ik me dat hij en ik in hetzelfde doopvont, dat van de Haagse Agneskerk, werden ondergedompeld. Al zat er een generatie tussen, zo’n doopervaring op dezelfde plek schept een band.
Iemand die Van der Plas van nabij gekend heeft is een goedlachse Beatles-kenner die tegenwoordig als Vaticaan-watcher door het bestaan gaat: Stijn Fens uit het Utrechtse Oog in Al. Toen ik Stijn maandagavond belde, zat hij voor zijn tentje bij het Italiaanse Perugia. Hij verhaalde over zijn rolmodel Michel van der Plas. En over hoe hij met zijn vader Kees Fens in 1978 als 12-jarige in Rome zijn vaders vriend Van der Plas bezocht. Kleine Stijn zag hoe die verslag deed van de benoeming van paus Johannes Paulus II. En dacht: dát wil ik ook. 35 jaar later spreekt en schrijft grote Stijn deskundig en geïnformeerd, maar altijd met lichte ironie over het circus dat ‘de ware moederkerk’ is. Rooms Nederland neemt afscheid van een briljant katholiek veelschrijver. Die ooit aan papier toevertrouwde hoe hij aan het sterfbed van zijn eigen vader vernam waarom die toch zo vaak tegen middernacht het huis verliet. En in een van zijn manufacturenwinkels tussen de toonbanken ging slapen. ‘Dat deed ik wanneer ik je moeder begeerde. Want zes kinderen was genoeg.’ ‘Mijn God’, zei zijn zoon. Zijn vader reageerde: ‘Je deed je morele plichten die de pastoor voorschreef.’ Dankzij Van der Plas’ boeken blijft ook déze kant van het Roomse Leven voor het nageslacht bewaard.
(24 juli 2013)


BOYCOT JUMBO, DIDI, SUPERSTAR EN STEPS
De dreigende ontruiming van supermarkt Kippersluis -die niet Jumbo wil heten- is geen komkommer, maar een grote nieuwsontwikkeling. Het eeuwige verhaal van kleine eigenzinnige ondernemers en machteloze klanten die gemangeld worden door grootmachten. De grootmachten in crisistijd? Het zich als Brabants gemoedelijk afficherende supermarktconcern Jumbo en Alfred Elzas, modezakeneigenaar en vastgoedman. Gisteren probeerde ik Alfred Elzas en Martin van Kippersluis telefonisch te spreken. Van Kippersluis meldde zich op barse toon. Hoe hij zich voelt bij het vonnis dat de supermarkt binnen 4 weken leeg moet zijn? ‘Wat dacht je nou? Dat ik hier sta te juichen? Het is onrecht en onrechtvaardig.’ Alfred Elzas geeft geen telefonisch commentaar. Hij is eigenaar van de Coltex Retail Group dat de modeketens Didi, Superstar en Steps exploiteert. Zijn woordvoerder stuurt mij een straffe tekst. Mocht Kippersluis op 15 augustus niet weg zijn, ‘dan zal de eigenaar alsnog tot een gedwongen ontruiming overgaan’.
Waar die opstelling toe leidt? Kijk naar het mooie video-inkijkje dat Paul Hosek via www.duic.nl op internet plaatste. Hij filmde de deurwaarder vorige week toen die een eerste poging deed Kippersluis, inclusief voorraad komkommers, te ontruimen.
Kippersluis is een sympathieke winkel, al denkt de belastingdienst daar anders over. Wie de afgelopen jaren oplette, weet hoe grote supermarktketens en vastgoedbeleggers de fiscus met slimmere en dus duurdere, fiscalisten in de luren leggen. De kleinere supermarktketen heeft minder geld en dus minder sluwe fiscalisten. Ik winkel graag bij de Jumbo en een van mijn dierbaren graag bij de Steps. Maar de Jumbo laat ik vanaf nu Brabants liggen en mijn familie roep ik op de in totaal elf Utrechtse vestigingen van Didi, Superstar en Steps te boycotten. Kippersluis mag dan niet deugen. De ontruimende machtige tegenpartij nog minder.
Nu lekkere verse jus en komkommers op de Biltstraat kopen!
(17 juli 2013)


SHIT HAPPENS
Ontdekten wij thuis net een mooi nummer over liefdesverdriet van Beth Hart en Joe Bonamassa, stond deze powerzangeres zaterdag op het Roots in the Park-festival in het Julianapark…en wisten wij van geen concert. Troost was dat Hart het schurend mooie ‘I’d rather go blind’ níét in het Julianapark zong.
When I looked down in the glass that I held to my lips
I saw the reflection of the tears rolling down my face,
That’s when I knew I love you and couldn’t do without you
And I’d rather be a blind girl, baby-baby-baby-baby.
Wie liefdesverdriet met zulke diepe uithalen vanuit de tenen tot in het timbre van een rauwe stem toont, kan zingen. En heeft liefdesverdriet meegemaakt. Hoe diep dat gaat, weet iedereen. Al betrap ik me met het ouder worden op de neiging dit deel van de levensshit te vergeten. Het verhaal van liefdesverdriet is dat je onmachtig bent om het te weerstaan en te bezweren. Dat geldt ook voor controlfreaks die pijn en verdriet buiten de deur houden.
Die controlfreaks herken ik. Niet in de liefde. Maar in het geld. Want het afgelopen half jaar zat ik in de hoofden van ‘risicomanagers’ bij pensioenfondsen en beleggingsmaatschappijen. Mensen die 1.000.000.000.000 Nederlandse pensioeneuro’s beheren en daar schatrijk van worden. Die zichzelf, de wereld en mij bezweren dat ze alle risico’s beheersen en financiële shit buiten de deur houden. Ik ontdekte een deel van de mensheid waarvan ik het bestaan niet wist. Raakte verzeild in een parallel universum vol zelfbenoemde masters. Een universum dat bestaat bij de gratie van úw geld. Bevolkt door mensen zonder twijfels.
Goed dat er liefde en liefdesverdriet zijn. Daar lopen óók de masters of the universe, nu zonder zorgen over bestaan, geld en toekomst, tegen aan. Ik neem mij voor een half jaar in de hoofden van mensen met liefdesverdriet te gaan zitten. Ik join hun club. Shit happens. Bij iedereen.
(10 juli 2013)


RONDJE MAARTEN
Hij trad op in de Blauwe en de Grote Zaal. Als hij in Utrecht was en niet optrad, gold zijn bezoek de ABC-straat. Om er de mega-verslavingskliniek binnen te stappen? Natuurlijk niet. Maarten van Roozendaal kwam uitsluitend naar de ABC-straat voor Kik Productions. Bij Kik laat Maarten een grote leegte achter. Want het ‘Rondje Maarten’ zullen Hans Kik en zijn collega’s nooit meer meemaken. Bij het grote publiek is Kik Productions onbekend. Voor de kenners is het een van dé facilitaire plekken voor verbeeldingsdrang in ons land. Want wie zit of zat níét ‘bij’ Kik? Joris Linssen, Jeroen van Merwijk, Hans Dorrestijn, Brigitte Kaandorp, Lavinia Meijer, Maria Goos en tientallen andere cabaretiers en artiesten. Het impresariaat is na 25 jaar niet meer weg te denken uit de Nederlandse kunstwereld. Bijzondere cabaret- en muziekproducties komen al jaren uit de stal van oprichter Hans Kik. Nu ontvalt die stal opnieuw een raspaard. Na cabaretier en regisseur Bert Klunder en acteur Coen van Vrijberghe (o.a. Flodder) neemt Kik afscheid van Maarten van Roozendaal, de man met een van de kleurrijkste diepe zangstemmen van het land. Een man die de klankkleur van Jacques Brel, Tom Waits en Bram Vermeulen combineerde. Een man wiens medeleven met de ander verder ging dan de liedjes over liefde, vertwijfeling, angst, eenzaamheid en menselijk onvermogen die hij zong.

‘Rondje Maarten’? Maarten van Roozendaal belt met Kik en krijgt de vijf medewerkers Hans, Leonie, Rian, Anneke en Saskia achtereenvolgens aan de lijn. Om het leven (van twee kanten) door te nemen. En dan niet op de kroegmanier, maar écht.

‘Om te janken zo mooi’ is de titel van een boekje dat hij recent uitbracht. Door Maarten bewonderde artiesten reageren op zijn liedjes. Een ontroerend wederzijds eerbetoon. Dat vat vol invallen kon niet zonder zijn management aan de ABC-straat. Daar zal het ‘Rondje Maarten’ in vele herinneringen gekoesterd worden.
(3 juli 2013)


DE DRUPPELS VAN HET ZWARTEWATER
Waarom is de viering van Roze Zaterdag dit jaar in onze stad op haar en zijn plaats? Omdat dit de mooiste stad van het land is. Al heeft dat gevoelsargument niets met de tolerantie in onze stad voor seksuele diversiteit te maken.
Toen me dat ‘mooiste stad van het land’ weer te binnen schoot, raakte ik prompt aan het snuffelen op mijn plankje ‘Utrecht-boeken’. En verdwaalde in Utrecht bevalt uit 2006: 26 herinneringen van Bekende Nederlanders aan hun geboortestad. Lees Jos Stelling over het vermeend joods-katholieke karakter van zijn pa en ma. Om maar één van de honderden prachtanekdotes in dat boek aan te halen.
Utrecht-boeken dus. Een rij vol. Van en over hen die van Utrecht houden. Eenmaal bladerend ben ik verloren. Deze keer kom ik niet los van de foto’s van fotograaf/typograaf Sijbe Budde, gemaakt rond 1960. Een verstilde groene stad in nevelig tegenlicht. Zwart/wit. In 1997 werden zijn schitterende foto’s in boekvorm uitgebracht. Ik blijf haken bij een foto van de brugbalustrade Zwartewater/Keizersgracht in de regen, vlakbij de Bemuurde Weerd.
Voor de schoonheid van het water had hij geen oog.
Hij zag alleen de rimpels op het water en de hangende druppels aan de balustrade.
De zinnen, deel van een langere tekst, zijn van Dimitris Giannakos, Griek van het eiland Thassos die in 1968 naar Utrecht kwam. Hij beschrijft zijn vader die het maar moeilijk kan aanvaarden dat 'de grijze lucht en de regen zijn zonen ontvoerden en weigerden hen terug te geven'. Zó liep ooit de oude Yoannis Giannakos, op bezoek bij zijn zonen, door de Domstad. Dimitris, nu woonachtig in Nieuwegein én op zijn geboorte-eiland, haalt de herinneringen aan zijn vaders verblijf hier op. En aan krachten, groter en sterker dan de Domstad: verlangen naar zon, Grieks licht, zijn boomgaard.
Mooi dat Dimitris’ woorden me er op wijzen: dit is niet voor iedereen de mooiste stad van het land. En al helemaal niet van de wereld.
(26 juni 2013)


WAAR EEM, KROMME RIJN EN VECHT TRAAG STROMEN
Noordvleugel. Ik liet de werknaam voor de nieuwe mega-provincie door mijn hoofd lopen. Prompt struikelde die. Vanuit mijn bovenkamer kreeg ik het seintje dat die valpartij niet aan mijn herseninhoud maar aan de kreupele naam zelf lag. Plasterk wil dat we ons vier maanden buigen over al dan niet fusieprovincie Utrecht-Noord Holland- Flevoland. Ik haalde me de provinciale hoeken en gaten-reportages van Henk Westbroek op RTV Utrecht voor ogen. Alle dorpen en buurtschappen doet hij aan. Ik wilde het ‘provincie Utrecht’-sentiment, dat ik als Hagenese Zuid-Hollander nauwelijks ken. Utrechtse provincialen zijn, als Henk hen aanspreekt, gek, grappig, geestverruimend en poëtisch.
Zou er iets van dat gevoel in de Provinciale Staten-zaal hangen? Ik schakelde maandag naar de live stream van de Statenvergadering. Daar zou gedeputeerde Krol peentjes zweten, omdat hij 11 miljoen over de balk gooide. Terwijl ze bij de provincie niet anders doen dan geld over de balk gooien. Die 1,7 miljoen huur van gedeputeerde Binnekamp. Die 82 miljoen aan Fortis. De declaraties en 37.000 euro wachtgeld voor Robbertsen. De 300 euro per uur voor interim-managers. Die…

Dat de wonderschone Eem, Kromme Rijn en Vecht traag door een mooie provincie stromen en dat authentieke Utrechtse provincialen de sjeu van de provincie zijn, was ik na twee uur live stream kwijt. Daarvoor terug kreeg ik een verpletterende provinciale eyeopener. De Provinciale organisatie is uitsluitend en alleen het doel zélf geworden. Uren lang ging het over de organisatie van de provincie. Over financiën en fouten van de provincie. Controle op de financiën en fouten van de provincie. Over controle op de verspilling. Over Berenschot-adviesrapporten over controle op verspilling van financiën.
En aan het eind over tussentijds gestopte onteigeningsprojecten door de provincie. Waarbij die leuke provinciale Woudenbergse veehouder, die door de plannen schade leed, natuurlijk géén provinciale schadevergoeding krijgt.
(19 juni 2013)


TON VAN OVERBEEK EN RADBOUD QUIK VAN CAREYN
In een kantoorpand aan de Oudlaan, randje Staatsliedenbuurt, zit Actiz, een ‘organisatie van zorgondernemers’. Actiz schreef vorige week in een brief aan minister Van Rijn (Volksgezondheid) over ‘de impact van kabinetsbeleid door zorgvuldig de transitie en transformatie te begeleiden’, over ‘flankerend beleid’ en over ‘de implementaties van decentralisaties en de extramuraliseringsplannen’. Een typisch geval van blablabla en zwartepieten (voor Van Rijn). Is leidinggevend Nederland nu helemaal de weg kwijt?
Ik beschouw het ook bij Actiz aangesloten Utrechtse Careyn wat nader. Tijdens de zorgdemonstratie zaterdag in het Oosterpark in 020 kreeg ik het chique vormgegeven lijstje ‘Actiz50’, knipoog naar de Quote500, in handen. Op die lijst van grootverdieners in de zorg staan de twee Careyn-bazen op plaats 11 en 30. Ton van Overbeek haalde in 2012 282.589 euro, Radboud Quik 230.575 euro. Twee weken geleden zette het duo 75 Utrechtse thuishulpmedewerkers voor de keuze: ontslag of loonsverlaging. Beslissen vóór 17 juni. Gisteren werd bekend dat ze 95 Careyn-gastvrouwen in de verpleeg- en verzorgingshuizen Rosendael, Tamarinde en Henriette Swellengrebel met ontslag dreigen. De gastvrouwen moeten plots toetsen taalvaardigheid, rekenen en Engels met succes afronden. Anders? De laan uit.
Van Overbeek en Quik doen wat een opinieleider in de zorg, Robin Linschoten, voorstelt. Die zei laatst in Hollandse Zaken van omroep MAX dat ‘we veel realistischer met elkaar moeten omgaan in dit land’. Waarna een pleidooi voor loonsverlaging en kostenbeheersing volgde. Ook bij thuiszorgmedewerkers, die tussen 7 en 8 euro per uur verdienen, is nog wat te halen. Vindt Linschoten.
Lisette van der Gaag, een Utrechtse zorgmedewerker die ik zaterdag in het Oosterpark ontmoette, ziet bij veel kwetsbare gezinnen de werkloosheid toeslaan. ‘Het financiële kaartenhuis stort bij die gezinnen in’, zegt ze.
Hoe lang kan dit zo doorgaan?
(12 juni 2013)


CORRUPTIE IN UTRECHT?
Annie Brouwer? Utrecht gunt haar het beste. Want het leven zat haar niet altijd mee. We weten over haar strijd tegen kanker, haar verblijf als zwangere gegijzelde in de trein bij De Punt. De longembolie en de abusievelijke doodverklaring. Het draagt bij aan de sympathie die de stad voor de voormalige burgemeester voelt. Ik vermoed dat Aleid Wolfsen met zo’n rij levens- en doodervaringen milder bejegend zou zijn.
Toen ik zaterdag las dat Annie en haar man Hans mogelijk tussen de 8 en 9 ton gaan verdienen op de verkoop van het huis dat ze van Mitros kochten toen Annie burgemeester was, was mijn primaire lezersreactie: Jammer. En: corruptie in Utrecht?
Om daarna nog eens uit te zoeken hoe de aankoop van dat huis aan de Brigittenstraat verliep. De familie Brouwer maakte gebruik van de geboden gelegenheid om voor een zachte prijs een schitterend pand te kopen. Zo’n kans zou ook ik grijpen. Al zou die mij nooit geboden worden, omdat ik geen burgemeester ben.
Mitros werkte met de familie Brouwer mee door een niet-marktconforme prijs te vragen. Mitros en Annie Brouwer verzuimden daarna aan het ministerie toestemming te vragen. Waarna deze krant en de Utrechtse SP aan de bel trokken. En het ministerie ingreep, makelaars een nieuwe taxatie deden, de koopprijs van 376.